Józef Elsner, Pieśni / Songs

wyd. / ed. by Małgorzata Sieradz i / and Tomasz Chachulski, Monumenta Musicae in Polonia, seria / series E: Opera selecta, red. / ed. Barbara Przybyszewska-Jarmińska
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2018

Pobierz / Download

Kolejny z tomów wydawanej przez Instytut Sztuki PAN serii Monumenta Musicae in Polonia. Seria E Opera Selecta – Pieśni Józefa Elsnera. Autorką wydania jest Małgorzata Sieradz, która przygotowała edycję materiału muzycznego, wstęp historyczny i komentarze; edycję tekstów pieśni przygotował i komentarzem krytycznym oraz wstępem historycznym opatrzył Tomasz Chachulski.
Twórczość pieśniarska Elsnera znana jest dziś z ponad stu tytułów, w tym z dziewięćdziesięciu kompozycji zachowanych. Stanowi istotną liczebnie i ważną część spuścizny kompozytora zafascynowanego prozodią języka polskiego. Dla różnych celów (umuzykalnienie środowisk mieszczańskich, dydaktyka wokalna na wysokim poziomie) Elsner przygotowywał i często sam wydawał unikatowe zbiory pieśni, stając się jednym z prekursorów gatunku w historii muzyki polskiej.
Na zawartość tomu składa się dziewięćdziesiąt pieśni na różną obsadę wykonawczą (64 na głos z fortepianem, 10 na dwa lub więcej głosów z fortepianem oraz 16 kompozycji a cappella). Większość utworów przygotowana została na podstawie zachowanych do dziś pojedynczych wydań z epoki, w których powstaniu Elsner brał czynny udział (zeszyty serii Wybór pięknych dzieł muzycznych i pieśni polskich, zbiór Muzyka do pieśni wolno-mularskich, publikacje dydaktyczne, takie jak Sześć pieśni należące do przykładów objaśniających pierwszą część Rozprawy o Metryczności i Rytmiczności Języka Polskiego, druki ulotne). Trzynaście pieśni odtworzono na podstawie autografów zachowanych w zbiorach WTM, AGAD, Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz i Centralnego Państwowego Archiwum–Muzeum Literatury i Sztuki Ukrainy. Wśród pieśniarskiej spuścizny Elsnera przeważają kompozycje z tekstami polskimi, ponadto jedenaście z zachowanych powstało do poezji w języku niemieckim, pięć – włoskim oraz jedna we francuskim.
Edycja kierowana jest zarówno do muzykologów, jak i muzyków – śpiewaków, pedagogów, chórmistrzów, a także do badaczy kultury literackiej tego okresu, dając przykład nie tak częstej współpracy historyków muzyki i literatury.

*   *   *

Source-critical edition of songs by Józef Elsner (1769-1854), teacher of Fryderyk Chopin.  The volume contains ninety songs for various performance ensembles (64 for voice and piano, 10 for two or more voices and piano, and 16 a cappella compositions). Most of these works were prepared on the basis of extant single publications from the period, in the production of which Elsner was actively involved (issues from the series Wybór pięknych dzieł muzycznych i pieśni polskich [Selection of beautiful musical works and Polish songs], the collection Muzyka do pieśni wolno-mularskich [Music for freemasons’ songs], didactic publications such as Sześć pieśni należące do przykładów objaśniających pierwszą część Rozprawy o Metryczności i Rytmiczności Języka Polskiego [Six songs belonging to examples explaining the first part of the Treatise on the Metrics and Rhythm of the Polish language, ephemeral prints). Thirteen songs were reconstructed on the basis of autographs preserved in collections in Poland, Germany and Ukraine. Elsner’s legacy of songs is dominated by compositions with Polish texts; however, eleven of the surviving items were composed to poems in German, five to poems in Italian and one in French. Alongside the scores the volume contains monographic, musicological and philological introduction, including biographical notes on the authors and translators of the literary texts of the songs, editorial note, illustrations, critical commentary and a list of lost songs. The publication is edited in a Polish and an English version.