Józef Elsner (libretto Ludwik Adam Dmuszewski), "Król Łokietek, czyli Wiśliczanki",
Grzegorz Zieziula (wyd. / ed.)
wydał / ed. by Grzegorz Zieziula, redakcja / eds. Jakub Chachulski, Barbara Przybyszewska-Jarmińska (= Monumenta Musicae in Polonia, seria/ series E: Opera selecta)
Warszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2019
Pobierz / Download
Wydanie partytury „Króla Łokietka, czyli Wiśliczanek” ramach serii Monumenta Musicae in Polonia stanowi pierwszy w historii edytorstwa muzycznego przypadek publikacji edycji źródłowo-krytycznej polskiego dzieła operowego (inne od lat planowane tego typu przedsięwzięcia nie zostały jeszcze sfinalizowane). Edycja dokonana została na podstawie kompozytorskiego autografu zachowanego w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie oraz pierwodruku libretta wraz z odwołaniem do wielu źródeł pomocniczych. Opatrzona jest wstępem naukowym i obszernym komentarzem krytycznym. Publikacja została wydana w redakcji polsko- i anglojęzycznej.
Od momentu prapremiery na scenie Teatru Narodowego w Warszawie (3 kwietnia 1818) przez cały „długi wiek XIX” „Króla Łokietka” oklaskiwała polska – i nie tylko polska – publiczność różnych, niejednokrotnie znacznie od siebie oddalonych centrów kultury, takich jak Lwów, Kraków, Wilno, Poznań, Lublin, a nawet Kijów i Czerniowce. Ogromną popularność zyskały zwłaszcza pochodzące z tej opery krakowiaki, mazury, polonezy i marsze (słynne wariacje na temat jednego z mazurów napisał sam Niccolò Paganini). „Król Łokietek” w trakcie swojego stuletniego (1818–1918), dość intensywnego życia scenicznego obrósł bogatą i wielowarstwową tkanką kontekstów – zarówno muzycznych, jak i politycznych, historycznych czy literackich. Szeroki rezonans społeczny i teatralne powodzenie tych spektakli sprawiają, że w dziejach polskiej twórczości operowej dzieło Elsnera-Dmuszewskiego należy uznać za równorzędny – obok utworów Macieja Kamieńskiego, Jana Stefaniego i Karola Kurpińskiego – wzorzec opery narodowej. Inspirował on późniejsze pokolenia polskich kompozytorów. Prapremiera „Króla Łokietka” stała się wydarzeniem zbliżonym swoją rangą do późniejszego o czterdziestolecie pierwszego warszawskiego spektaklu Halki Stanisława Moniuszki.
* * *
Source-critical edition of the opera by Józef Elsner (1769-1854), teacher of Fryderyk Chopin. The opera was premiered in Warsaw in 1818 and is significant not only because of its artistic value but also because of its possible role as the model for a national opera. The edition is based on the autograph manuscript score held at the National Library in Warsaw. It presents the opera as a verbal-musical creation, and therefore offers (together) not only the music but the spoken text. Elsner presents a totally new way of opera’s function in the nineteenth century and its significance as a model for the national opera. Alongside the edition of the opera the volume contains monographic and editorial introductions, illustrations, synopsis and critical commentary. The publication contains a Polish and an English version of the edition.
