The Department of Basic Art History Research includes Sections that create lexicographical and catalogue compendiums of fundamental importance for art history research and many related disciplines. The Sections also serve as publicly accessible scientific information centres. The Department collects documentation on 20th- and 21st-century architecture and conducts research on wooden architecture in the former Polish–Lithuanian Commonwealth, the history of Polish bell foundry and individual research projects covering the history of Polish and foreign art.
The Department is headed by Marcin Zgliński, PhD.
- Catalogue of Art Monuments in Poland
-
Pracownia skupia wyspecjalizowany zespół historyków sztuki (w siedzibie warszawskiej oraz w pracowni w Krakowie), powołany do przygotowania jednej z głównych serii wydawniczych Instytutu Sztuki PAN, publikowanej nieprzerwanie od 1951 r. Koncepcja wydawnictwa, stopień szczegółowości prezentowanego materiału i bogactwo ilustracji stanowią unikat w skali Europy. Obejmując architekturę, malarstwo, rzeźbę, szeroko pojęte rzemiosło artystyczne, sztukę sakralną i świecką, także zabytki o charakterze wernakularnym, każdy tom stanowi kompletną panoramę najszerzej pojętej kultury artystycznej poszczególnych regionów i jest podstawą do badań problemowych i syntetycznych, tak z zakresu historii sztuki, jak i wielu nauk pokrewnych. Tomy KZSP są regularnie wykorzystywane przez badaczy, pracowników służb konserwatorskich i muzealników, stanowią też jedno z podstawowych narzędzi dydaktycznych w nauczaniu historii sztuki.
Zespół pracowni warszawskiej: dr Katarzyna Kolendo-Korczak, dr Jan Nowicki, dr Anna Oleńska, prof. dr hab. Zbigniew Michalczyk, dr Marcin Zgliński (redaktor naczelny)
Zespół pracowni krakowskiej: dr Paweł Dettloff, dr Dagny Nestorow, dr Rafał NestorowAktualny spis wydanych Katalogów - ZOBACZ
Digitalizacja, opracowanie i udostępnienie zasobu zostało zrealizowane w projekcie "Cyfrowa infrastruktura badawcza dla humanistyki i nauk o sztuce DARIAH-PL", finansowanego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 (Działanie 4.2 4/4.2/2020) - ZOBACZ
- Documentation of Wooden Architecture
-
Pracownia Architektury Drewnianej została powołana przez prof. Michała Walickiego w 1962 r. jako Dokumentacja Drewnianej Architektury Sakralnej w Polsce. Od początku do 2002 r. kierował nią prof. Ryszard Brykowski, w 1982 r. do zespołu dołączyła Grażyna Ruszczyk. Dokumentacją były objęte zarówno zabytki zachowane, jak i niezachowane. Początkowo, z uwagi na zagrożenie drewnianych obiektów, prace koncentrowały się wokół najstarszych kościołów i cerkwi, zbudowanych do połowy XVI wieku. W kolejnych latach prace badawcze dotyczyły również obiektów powstałych do XX wieku włącznie, wraz z zabytkami architektury świeckiej, w tym drewnianej zabudowy uzdrowiskowej.
Głównym wydawnictwem Pracowni jest Inwentarz drewnianej architektury kościelnej w Polsce. Dotychczas ukazały się następujące tomy:
- Zeszyt 1 a. Kościoły w Małopolsce XV wieku (Mogiła Olbierzowice, Zborówek), opracował Ryszard Brykowski, Wrocław, Warszawa, Kraków 1983;
- Zesztyt 7. Kościoły na Mazowszu XVI wieku (Białynin, Bukówno, Długa Kościelna, Janisławice), opracowała Wanda Chmielak Załęska, Wrocław, Warszawa, Kraków 1985;
- Zeszyt 4 a. Kościoły w Wielkopolsce XVI wieku (Blizanów, Domachowo, Graboszewo, Kłodawa, Koźmin, Nowa Wieś Królewska, Ołobok, Rzgów, Wierzenica) opracował Mateusz Pawlaczyk, Wrocław, Warszawa, Kraków 1985;
- Zeszyt 4 b. Kościoły w Wielkopolsce XVI wieku (Dzietrzniki Gaszyn, Grębień, Jaworzno, Kadłub, Łaszew, Łyskornia, Ochędzyn, Popowice, Wierzbie, Wiktorów), opracowali Ryszard Brykowski, Grażyna Ruszczyk, Warszawa 1993;
- Grażyna Ruszczyk, Zeszyt 2 a, Kościoły na Śląsku z XV i początku XVI w. (Bojszów, Gliwice, Księży Las, Łaziska, Łącza, Poniszowice), Warszawa 2012, Instytut Sztuki PAN, 258 s. (badania dendrochronologiczne Aleksander Konieczny).
W 2024 rozpoczęły się prace nad kolejnym tomem Inwentarza, poświęconym szesnastowiecznym drewnianym kościołom pogranicza śląsko-małopolskiego. - Dictionary of Polish and Foreign Artists Working in Poland
-
Pracownia skupia wyspecjalizowany zespół historyków sztuki, powołany do przygotowania Słownika artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy. To unikalna publikacja. Wyróżnia się szerokim zakresem uwzględnionych osób, dokładnością biogramów konstruowanych według bardzo pojemnego schematu, autorską charakterystyką twórczości i wyczerpującą bibliografią łącznie z archiwaliami. Prezentuje działalność wszystkich polskich artystów (w tym wybitniejszych amatorów) tworzących w kraju i za granicą, a także przedstawicieli innych nacji działających na ziemiach historycznie polskich. Opublikowano 11 tomów, ostatni w 2023 roku, dostępny także online.
Przygotowania do edycji Słownika Artystów Polskich zainicjowano wkrótce po II wojnie. W 1952 roku przekazano Państwowemu Instytutowi Sztuki notatki z licznych publikacji i archiwów, które – metodycznie uzupełniane – stanowią podstawę naszej pracy. Wypisy zgromadzone w pracowni Słownika wraz z kartoteką dzieł przechowywanych w krajowych zbiorach publicznych, tworzą uporządkowaną według nazwisk artystów dokumentację historii sztuki polskiej. Udostępniana jest ona badaczom różnych specjalności i wszystkim zainteresowanym.Zespół: dr hab. Aleksandra Bernatowicz, prof. IS PAN (kierowniczka Pracowni), dr Katarzyna Kesling, dr Urszula Makowska, dr Jolanta Polanowska, mgr Jolanta Różalska
Informatorium czynne: wtorek-czwartek godz. 10-15, po uprzednim uzgodnieniu telefonicznym
- 20th and 21st Century Visual Arts Documentation Section
-
Pracownia archiwizuje i udostępnia materiały dotyczące działających w Polsce po 1945 r artystek i artystów oraz organizowanych w tym okresie wystaw polskich za granicą. Zbiór obejmuje ponad 35 tysięcy teczek indywidualnych twórców, a także galerii, grup artystycznych oraz najważniejszych wystaw i wydarzeń w świecie sztuki. Podstawę dokumentacji stanowią wycinki prasowe, gromadzone systematycznie od 1945 r., a także katalogi, zaproszenia, ankiety (m.in. Kwestionariusz dla plastyków polskich rejestrujących się w 1945 w Wydziale Kultury i Sztuki Zarządu Miejskiego w Warszawie), zdjęcia i rękopisy.
W Pracowni powstają tomy serii Polskie życie artystyczne w latach 1944-1960.
Zespół: dr Karolina Łabowicz-Dymanus (kierowniczka Pracowni), mgr Anna Marcinowska, dr hab. Anna Wierzbicka, prof. IS PAN, dr Anna Wiszniewska
Zbiory udostępniane są na miejscu, we wtorki, środy i czwartki, w godzinach 10-14:30. Konieczne jest wcześniejsze umówienie: sztuka.wizualna@ispan.pl
- 20th and 21st Century Architecture Documentation Section
-
Pracownia Dokumentacji Architektury XX i XXI wieku powstała w 2022 roku. Gromadzi materiały dotyczące współczesnych architektek i architektów oraz współtworzy sieć z innymi pracowniami Instytutu Sztuki w celu stworzenia spójnego archiwum poświęconego zagadnieniom architektury i opracowywania rozproszonych dotychczas materiałów. Współpracuje z Pracownią Fotografii i Rysunków Pomiarowych oraz Zbiorami Specjalnymi.
W zbiorach pracowni znajduje się maszynopis niepublikowanego "Leksykonu architektów i budowniczych Polaków oraz cudzoziemców w Polsce działających" Andrzeja Leonarda Nitscha (1988), zbiór nekrologów oraz notatki i wycinki prasowe ze zbiorów prof. Andrzeja K. Olszewskiego. Trwają prace nad digitalizacją archiwum członków grupy Praesens przechowywanego w zbiorach prywatnych, które po zakończeniu prac będzie opublikowane w otwartym dostępie.Zespół pracowni: dr Katarzyna Uchowicz i prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska
- Campanology Section
-
Pracownia Kampanologiczną została powołana w 2021 r. Idea jej powstania wywodzi się z postulatów międzynarodowego środowiska kampanologów, sformułowanych w Memorandum Anno Domini 2017. Jednym z nich było inicjowanie i prowadzenie kompleksowych badań dzwonów na terenie obecnej i dawnej Rzeczpospolitej.
Główne zadania Pracowni to stworzenie Corpus Campanarum Poloniae - centralnej bazy dzwonów polskich zachowanych i znanych z materiałów archiwalnych oraz przygotowywanie serii wydawniczej Materiały do dziejów ludwisarstwa w Polsce, a także przygotowanie do wydania Słownika ludwisarzy działających na terytorium ziem dawnej i obecnej Rzeczpospolitej.
W Pracowni realizowany jest grant „Straty dzwonów z czasów I Wojny Światowej na ziemiach zaboru Austro-Węgierskiego 1915-1921”, NPRH, 2023-2026.Pracownię prowadzi mgr Piotr Jamski
