Punktem wyjścia ze względu na sam zasób (najstarszy i największy w kraju) oraz zaplecze merytoryczne (instytucja naukowa, centrum kompetencji w tym zakresie) były Zbiory Fonograficzne Instytutu Sztuki PAN. W ramach realizacji projektu do repozytorium włączano całe zbiory lub ich części (w zależności od wielkości kolekcji i aktualnego stanu realizacji projektu):
1. Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu
2. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Instytut Muzykologii. Archiwum Muzyczne Folkloru Religijnego
3. Kolekcja nagrań Zespołu "Bagnosze" (południowe Podlasie)
4. Kolekcja nagrań Henryka Świątkowskiego (Mazowsze łowickie)
5. Kolekcja nagrań Stanisława Woźnicy (Mazowsze wschodnie)
6. Kolekcja nagrań Wandy Księżopolskiej (Mazowsze wschodnie)
7. Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie. Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie
8. Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej
9. Muzeum Regionalne w Woli Osowińskiej
10. Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Archiwum
11. Polskie Radio Olsztyn (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Zbiory Fonograficzne)
12. Stowarzyszenie Katedra Kultury w Warszawie. Archiwum
13. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Pracownia „Archiwum Etnolingwistyczne”
14. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Muzykologii
15. Muzeum Etnograficzne im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
16. Kolekcja nagrań Mateusza Raszewskiego (Kaliskie, dorzecze Prosny)
17. Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy”
18. Archiwum nagrań Stowarzyszenia Muzyków Ludowych w Zbąszyniu
19. Archiwum nagrań Muzeum Zamoyskiego
20. Kolekcja nagrań Alka Marduły (Podhale)
21. Gminny Ośrodek Kultury w Czeremsze
22. Etnologisches Museum. Staatliche Museen zu Berlin (Berliner Phonogramm-Archiv) - nagrania z terenów Polski
Wraz z administratorem repozytorium (IS PAN) mamy zatem 22 podmioty, których materiały fonograficzne (a także filmowe) zostały zagregowane w centralnej bazie nagrań dokumentalnych polskiej muzyki tradycyjnej. Obecnie materiał jest dostępny on-line w takim stopniu na jaki pozwala status prawny materiałów oraz stopień ich opracowania. Bez ograniczeń z archiwaliami można zapoznać się w wewnętrznej sieci Zbiorów Fonograficznych. Odrębną i skomplikowaną kwestią jest status prawny archiwaliów. Ekspertyzy, opinie i badania przeprowadzone w ramach IV i V etapu projektu we współpracy z naukowcami i prawnikami Katedry Własności Intelektualnej UJ wykazały stopień złożoności zagadnienia i niejednokrotną konieczność rozpatrywania indywidualnych przypadków.
Opis prac wykonanych w ramach projektu w 2019 r.:
W piątym etapie projektu dokonano rozwoju jedynego i największego w kraju repozytorium nagrań dokumentalnych i archiwalnych polskiej muzyki tradycyjnej poprzez rozbudowę jego zawartości o:
- kolejne nagrania pochodzące ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN, w tym:
- 20 taśm magnetycznych z nagraniami przekazanymi z PR Olsztyn (Warmia i Mazury)
- wybrane nagrania filmowe z l. 2006-2018 (30 kaset MDV, pliki ok. 23 godz. nagrań) wraz z dokumentacją
- dokumentację do nagrań pochodzących z 25 nośników z Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego w Instytucie Muzykologii KUL,
- kolejne nagrania - 20 taśm - pochodzące z Pracowni „Archiwum Etnolingwistycznego” Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie,
- kolejne nagrania - 20 taśm - pochodzące z Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Pruffrowej w Toruniu.
- kontynuowano prace nad kolejnymi nagraniami ze zbiorów prywatnych Wandy Księżopolskiej (Mazowsze, Podlasie) i Alka Marduły (Podhale).
W ramach powyższych prac wykonywano szereg specjalistycznych badań, dokonano odtworzeń i transferu informacji audialnej z archiwalnych, historycznych nośników. Cyfrowe pliki opracowywano merytorycznie, poddawano indeksacji, dokonywano identyfikacji, weryfikacji i deskrypcji materiały i repertuaru wg metod wypracowanych w Zbiorach Fonograficznych IS PAN. Dokonywano także badań, cyfryzacji i deskrypcji dokumentacji towarzyszącej nagraniom. Całość zarchwizowano i zamieszczono w repozytorium.
W 2019 r. rozpoczęto także analogiczne prace nad nowymi zbiorami. Repozytorium wzbogacono o repertuar i nagrania z:
- 20 taśm magnetycznych ze Stowarzyszenie muzyków Ludowych w Zbąszyniu
- 60 kaset magnetofonowych z Muzeum Zamojskiego.
Wszystkie współpracujące instytucje podpisały stosowne porozumienia z administratorem repozytorium na podstawie których ustalono zakres korzystania i udostępniania cennego materiału. W ramach realizacji projektu dokonano rozwoju technologii udostępnienia do badań i edukacji nagrań i informacji o nich. Prócz prac programistyczno-informatycznych (repozytorium, aplikacje) prowadzono dalsze prace nad skomplikowanymi prawnymi aspektami publikacji materiału dokumentalnego (kwestie praw autorskich, wykonawczych, RODO).
Badania terenowe i kwerendy archiwalne
Kontynuowano badania terenowe i kwerendy - objęły one następujące miejsca:
- Toruń - kwerendy w Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Pruffrowej
- Lublin - kwerendy w Pracowni „Archiwum Etnolingwistycznym” Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej i w Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego w Instytucie Muzykologii KUL,
- Poronin - kwerendy w prywatnych zbiorach nagrań Alka Marduły (Podhale). W ramach projektu powstał film dokumentalny o tym zbieraczu.
- Supraśl - kwerendy nagrań Wojciecha Załęskiego
- Zamość - kwerendy nagrań Marty Brzuskowskiej
- Grodzisk Wielkopolski - kwerendy w materiałach po dudziarzu Janie Pajchrowskim
- Orawa (Lipnica Wielka) - dokonano nagrań muzyk i śpiewaków orawskich (sesja dwudniowa)
- Spisz i Pieniny - nagrania kapel i śpiewaków (sesja tygodnowa)
- Kazimierz Dolny n. Wisłą - rejestracja Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych (sesja dwudniowa)
- Kalwaria Zebrzydowska - nagrania żywego zwyczaju "dróżek kalwaryjskich"
- Zakalinki - sesja nagraniowa ze Zdzisławem Marczukiem - skrzypkiem
Publikacje
W ramach projektu opublikowano w nakł. 200 egz. książkę Polska muzyka tradycyjna - dziedzictwo fonograficzne. Studia pod redakcją Jacka Piotra Jackowskiego (tom 2) poświęconą tematyce projektu a w niej:
Dział: Wybrane kolekcje nagrań archiwalnych:
- dr Gabriela Gacek - przedstawienie kolekcji nagrań archiwalnych muzyki tradycyjnej w Archiwum Radia Wrocław
- Leszek Ślusarski - przedstawienie kolekcji nagrań archiwalnych muzyki tradycyjnej w Archiwum Radia Kielce
Dział: Kolekcje nagrań opracowane w ramach projektu Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne:
- Agnieszka Kostrzewa - Nieznane wałki fonograficzne Centralnego Archiwum Fonograficznego w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Toruniu
- dr Kinga Strycharz-Bogacz - Zbiory foniczne Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego KUL – żywa tradycja jako zachowane dziedzictwo kulturowe oraz perspektywy badawcze
- Beata Maksymiuk-Pacek - prezentacja, opis, problematyka Pracowni „Archiwum Etnolingwistyczne” UMCS
- Katarzyna Wińska - prezentacja, opis, problematyka i charakterystyka zbioru etnomuzycznych nagrań dokumentalnych Muzeum Zamojskiego
- Anna Walkowiak - prezentacja i opis zbioru etnomuzycznych nagrań dokumentalnych Radia Olsztyn zachowanych w Zbiorach Fonograficznych ISPAN
- dr Arleta Nawrocka-Wysocka - charakterystyka etnomuzykologiczna źródeł fonicznych zachowanych w kolekcji nagraniowej Radia Olsztyn
- Angelika Magier - prezentacja, opis, problematyka i charakterystyka zbioru etnomuzycznych nagrań dokumentalnych z prywatnej kolekcji (Bagnosze)
- Ewelina Grygier - prezentacja, opis, problematyka i charakterystyka zbioru etnomuzycznych nagrań dokumentalnych Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu
Dział: Wybrane problemy ochrony, archiwizacji, digitalizacji, opracowania, udostępniania i wykorzystania zbiorów
- dr Weronika Grozdew-Kołacińska - zagadnienie badania i analizy akustycznej śpiewu kurpiowskiego
- Magdalena Bill - studium historyczno-problemowe o współpracy Archiwum Fonograficznego z Katedrą Reżyserii Muz. PWSM w Warszawie w zakresie rekonstrukcji wybranych nagrań
- Anna Rutkowska - Fonografia dla nauki.
- Nicholas Ghazal i Jacek Jackowski - Polskie dziedzictwo etnofonograficzne w świetle obowiązujących przepisów prawa, czyli Janko Muzykant na wokandzie
Dział: Ekskurs międzynarodowy
- dr Arleta Nawrocka-Wysocka - (tytuł roboczy) Fonograf w etnohymnologii czyli o pierwszych nagraniach hymnów luterańskich w Skandynawii i krajach bałtyckich
W trakcie trwania V etapu projektu, w mediach (www, radio) oraz na konferencjach naukowych i w artykułach pojawiały się iinformacje dotyczące przebiegu prac bądź poszczególnych digitalizowanych kolekcji, zob. informacje na stronach internetowych Instytutu Sztuki PAN
, profilu
, zob. posty z dnia:
- 21 lutego 2019
- 22 marca 2019
- 18 kwietnia 2019
- 30 kwietnia 2019
- 14 maja 2019
- 16 maja 2019
- 5 czerwca 2019
- 10 czerwca 2019
- 11 czerwca 2019
- 28 czerwca 2019
- 11 lipca 2019
- 21 sierpnia 2019
- 11 września 2019
- 7 października 2019
- 8 stycznia 2020
Audycje radiowe:
- Skarby polskiej muzyki tradycyjnej, PR II, posłuchaj audycji
Filmy:
Konferencje:
- 30 marca 2019: VII Krajowe Seminarium Etnomuzykologiczne. „Indywidualność i indywidualności w muzyce tradycyjnej” w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Krakowskie Przedmieście 32. dr Jacek Jackowski Polskie dziedzictwo etnofonograficzne w świetle obowiązujących przepisów prawa, czyli Janko Muzykant na wokandzie
- 13 maja 2019: VIII Konferencja Fonotek pt.: Fonografia polska od Niepodległej do dziś. w Gołuchowie k. Kalisza. Jacek Jackowski, Nowe narzędzia informatyczne do opracowywania i prezentowania polskiego dziedzictwa etno-fonograficznego. Prezentacja aplikacji stworzonej w ramach projektu "Polska muzyka tradycyjna - dziedzictwo fonograficzne".
- 16 maja 2019 r. Międzynarodowa Etnomuzykologicza Konferencja Naukowa: Tradycje ludowe w kulturze muzycznej: zachowanie dziedzictwa – inspiracje – przeobrażenia. Katedra Etnomuzykologii i Hymnologii Instytutu Muzykologii. dr Jacek Jackowski (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk), Nagrania dokumentalne Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego Instytutu Muzykologii KUL – ich digitalizacja, opracowanie i udostępnianie w ramach projektu „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne”
- 6 czerwca 2019 Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Juliusz Zborowski i jego dzieło. W 130-lecie Muzeum Tatrzańskiego. Zakopane. J. Jackowski: Juliusza Zborowskiego idea Polskiego Archiwum Dźwiękowego i jego realizacja w ramach projektu „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne”.
Artykuły:
- Projekt „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne”, w: „Bibliotekarz” nr 1/2019. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, s. 4-9.
- Jacek, Jackowski, Hubert Klekowicz, Ewelina Grygier: Documental recordings of Polish traditional music in the digital domain. Digitization and dedicated system of archiving, developing and making historical ethno-phonographic resources available, w: „Digital Transformation Playbook”, IAB Europe, 2019, s. 82-83, 1-17, zob. artykuł w wersji elektronicznej.
- Jacek Jackowski: Dawna i współczesna dokumentacja, w: Archiwa dźwiękowe w Polce – kolekcje, popularyzacja, rekonstrukcja (Małgorzata Kozłowska, red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, s. 71-86
- Nagrania dokumentalne Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego Instytutu Muzykologii KUL – ich digitalizacja, opracowanie i udostępnianie w ramach projektu „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne”, w: Tradycje ludowe w kulturze muzycznej: zachowanie dziedzictwa – inspiracje – przeobrażenia, red.: B. Bodziach, T. Rokosz, K. Strycharz-Bogacz. Lublin 2019: Towarzystwo Naukowe KUL
Projekt "Polska muzyka tradycyjna - dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie. Etap V" został zrealizowany z udziałem środków MKiDN.