Tradycje folkloru muzycznego w Zagłębiu Dąbrowskim. Współczesne praktyki kulturowe mieszkańców regionu
Agata Krajewska-Mikosz
W monografii ,,Tradycje folkloru muzycznego w Zagłębiu Dąbrowskim. Współczesne praktyki kulturowe mieszkańców regionu” Agata Krajewska-Mikosz stawia kluczowe pytanie o odrębność i żywotność folkloru muzycznego Zagłębia Dąbrowskiego. Autorka wykazała, że mimo często niepewnego poczucia tożsamości kulturowej mieszkańców, region ten posiada wieloletnie, udokumentowane tradycje muzyczne. Etnomuzykolożka analizuje te zjawiska w kontekście historycznym, uwzględniając wpływ industrializacji, migracji i zmian administracyjnych na kulturę regionu.
Podstawą analizy jest konfrontacja różnorodnych źródeł. Krajewska-Mikosz sięga do historycznych archiwaliów, w tym niepublikowanych zbiorów Adolfa Dygacza i zasobów Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN, a także do jej prywatnego archiwum rodzinnego – Żeńskiej Kapeli Ludowej „Zagłębianki”. Dane te zostały zestawione z materiałem zebranym podczas badań terenowych, które autorka przeprowadziła w jedenastu współcześnie działających zespołach, co pozwala śledzić, które pieśni przetrwały w pamięci zbiorowej lokalnej społeczności, a które uległy transformacji.
Publikacja wykracza jednak poza samą analizę repertuaru. Krajewska-Mikosz jako pierwsza podejmuje próbę systematycznego opisania lokalnych cech wykonawczych, poszukując odpowiedzi na pytanie o muzyczną specyfikę Zagłębia. Monografię zamyka analiza wpływu, jaki na dzisiejszy kształt tradycji wywierają instytucje kultury. Jest to również kluczowy głos w dyskusji o regionalizmie i kondycji niematerialnego dziedzictwa, co stanowi cenne źródło dla etnomuzykologów, antropologów i regionalistów.