Józef Elsner i świat osiemnastowiecznej opery komicznej

Książka stanowi kompleksowe ujęcie centralnej części dorobku operowego Józefa Elsnera, definiowanej poprzez pojęcie „opera komiczna” i utożsamionej z głównym nurtem twórczości scenicznej kompozytora w czasie jego współpracy z teatrem Wojciecha Bogusławskiego (lata 1796-1814). Wiodącym założeniem monografii była teza, iż właściwym kontekstem omawianej twórczości jest operowy repertuar niepolski, dominujący – w postaci polskich adaptacji – w bezpośrednim otoczeniu scenicznym powstających utworów Elsnera, a więc w repertuarze operowym teatrów, dla których dzieła te były pisane. Kontekst ten przyjęto jako klucz do omawianych utworów Elsnera, ukazując, jak młoda jeszcze polska scena operowa czerpie z bogatych tradycji osiemnastowiecznych nurtów europejskiej opery komicznej – konwencji dramaturgicznych, środków muzycznego obrazowania i muzycznego humoru właściwych operze buffa, upodobania do fantastyczności i wielobarwności właściwych przedmiejskim teatrom Wiednia, a także – choć w skromniejszym wymiarze – francuskich zmagań o większą celność dramaturgiczną muzyki i estetyczną spójność opery z dialogami mówionymi.

Poza częścią główną, złożoną z siedmiu obszernych rozdziałów poświęconych operom Amazonki, czyli Herminia, Sułtan Wampum, Chimère et réalité, Wieszka Urzella, Echo w lesie, Leszek Biały oraz Kabalista, książka zawiera rozbudowaną część wstępną, na która składają się m. in. szeroki szkic historii repertuarowej operowej sceny Wojciecha Bogusławskiego, pogłębione omówienie fenomenu osiemnastowiecznej opery z dialogami mówionymi i powiązanych z nim zagadnień dramaturgii muzycznej, oraz próba określenia genologicznej sytuacji polskiej opery w pierwszych dekadach jej istnienia.

Zawartość rozprawy dopełnia wykaz materiału źródłowego, ujęty w postać katalogu, w którym kompletność źródeł do każdej z badanych oper omówiona jest krótko z perspektywy możliwości jej wystawienia. Monografia obejmuje ponadto aneks nutowy zawierający edycję kilku najciekawszych numerów z Leszka Białego – opery, która ze względu na połowiczny stan zachowania w przewidywalnej przyszłości nie doczeka się edycji krytycznej.