
Adolf Chybiński – Ludwik Bronarski. KORESPONDENCJA 1922–1952
Małgorzata Sieradz (opr.)
T. I: 1922–1939, CZ. 2.: 1934–1939
Opracowanie, wstęp i komentarze Małgorzata Sieradz, Warszawa 2021
Polski muzykolog Ludwik Bronarski nie jest postacią zupełnie zapomnianą, choć dziś może zbyt rzadko przywoływaną w dyskursach naukowych. Jako autor jednej z fundamentalnych monografii chopinowskich – Harmonika Chopina (Warszawa 1935) – wszedł do ścisłego grona twórców polskiej chopinologii i najważniejszych chopinologów swojej generacji w Europie. W środowisku polskim w krótkim okresie przełomu lat dwudziestych i trzydziestych dał się poznać jako autor wielu wyrastających ponad przeciętność artykułów, rozpraw, komunikatów, oraz licznych wnikliwych, krytycznych recenzji.
Obecność Bronarskiego w polskim piśmiennictwie muzycznym poczynając od końca trzeciej dekady XX w. być może nie byłaby tak widoczna, gdyby nie wielka atencja i uznanie, jakimi otoczył go od początku jego drogi naukowej Adolf Chybiński, szef katedry muzykologii na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza, ale przede wszystkim twórca i redaktor naczelny "Kwartalnika Muzycznego" i "Polskiego Rocznika Muzykologicznego", pierwszych polskich czasopism muzycznych o charakterze stricte akademickim. Na łamach tych czasopism ukazała się większa część międzywojennych studiów i rozpraw Bronarskiego i jego liczne recenzje.
Na kartach listów słanych między Lwowem/Zakopanem a Genewą/Fryburgiem/letniskowymi miejscowościami alpejskimi spisywana była historia znajomości Adolfa Chybińskiego i Ludwika Bronarskiego, a przy okazji historia kształtowania się polskiej muzykologii – działalności ośrodków uniwersyteckich, czasopiśmiennictwa muzykologicznego, instytucji środowiskowych, formalnych i nieformalnych relacji między członkami tego niewielkiego środowiska. Przedstawione w tomie materiały stanowią kontynuację 1. części edycji między muzykologami (lata 1922–33) i obejmuje listy z lat 1934–39. W tym czasie Chybiński, który nadal był szefem katedry muzykologicznej na Uniwersytecie Jana Kazimierza, kierował drugim już fachowym czasopismem – po zamknięciu redakcji "Kwartalnika Muzycznego" objął stołek redaktora naczelnego w "Polskim Roczniku Muzykologicznym", przygotowywał monografię poświęconą Mieczysławowi Karłowiczowi, redagował zeszyty serii Wydawnictwo Dawnej Muzyki Polskiej, planował przygotować monografię Edvarda Griega oraz zainicjować serię Corpus Musices Polyphonicae Mediaevalis in Polonia. Bronarski zakończył prace nad monografią Harmonika Chopina, którą w 1935 r. wydała warszawska oficyna Towarzystwo Wydawnicze Muzyki Polskiej; wkrótce podjął też współpracę z nowo założonym Instytutem Fryderyka Chopina, by wraz z Bronisławą Wójcik-Keuprulian, Józefem Turczyńskim i przy wsparciu Ignacego Jana Paderewskiego rozpocząć przygotowania do nowej, źródłowej edycji dzieł wszystkich Chopina.
Do niniejszej edycji wykorzystano źródła przechowywane w czterech archiwach: 1) tzw. "Cymelia biblioteki PWM" zdeponowane w Bibliotece Jagiellońskiej, zawierające materiały z prywatnego Archiwum Adolfa Chybińskiego (pochodzące z okresu przed opuszczeniem przez profesora Lwowa w roku 1944, 2) zespół listów od Adolfa Chybińskiego do Ludwika Bronarskiego przekazany za pośrednictwem Anny Porębowiczowej do archiwum Chybińskiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu, 3) Archiwum Rodziny Bronarskich przechowywane w Polskiej Misji Katolickiej w Marly (Szwajcaria), a także (jako źródła uzupełniające wykorzystane w komentarzach) 4) listy zachowane w zasobach Fondation Archivum Helveto-Polonicum we Fryburgu, łącznie blisko dwieście pism. Ostatni przedwojenny list, datowany pod koniec lipca 1939 r., zamykają słowa: "Kończę tę epistołę w nadziei, że będzie ona pierwszym ogniwem w nowo rozpoczętej serii korespondencji" (list Chybińskiego z Zakopanego z 26 VII 1939). Tak się nie stało. Korespondencję na dłuższy czas przerwały trwająca wojna. Zerwany kontakt został podjęty przez lwowskiego profesora dopiero po ponad dwóch latach, w grudniu 1941 roku.