Zakład Muzykologii, Pracownia Historii Muzyki − kierownik /
Department of Musicology, History of Music Section − Head of the Section
Kwartalnik „Muzyka” − redaktor naczelny / Muzyka − Editor-in-Chief
Tel.: +48 (22) 50 48 282
E-mail: pawel.gancarczyk@ispan.pl
Nota biograficzna | Biographical Note | |
Muzykolog, absolwent Instytutu Muzykologii UW (1994), doktor nauk humanistycznych (1999, Uniwersytet Warszawski), doktor habilitowany (2012, Instytut Sztuki PAN). Od 1999 r. w Zakładzie Muzykologii Instytutu Sztuki PAN, którym kieruje od 2019 roku. Jest redaktorem naczelnym kwartalnika „Muzyka” (od 2016 r.), redaktorem naczelnym serii „Ikonografia Muzyczna. Studia i Materiały” (od 2011 r.), wiceprzewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Sztuki PAN (od 2015 r.), wiceprzewodniczącym Komitetu Nauk o Sztuce PAN (od 2020 r.). W 2020 r. został członkiem europejskiej akademii naukowej Academia Europaea oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W latach 1999–2008 współpracował jako wykładowca ze Studiami Zaocznymi Historii Kultury UKSW, w latach 2008 i 2010–2013 był adiunktem w Instytucie Muzykologii UW. Pobyty stypendialne i staże w Londynie (1993, 2003, 2009), Pradze (1997) i Monachium (1998). Uczestniczył w konferencjach i kongresach w Austrii, Belgii, Chorwacji, Republice Czeskiej, Francji, Gruzji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Niemczech, Portugalii, Słowenii, Słowacji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Włoszech i na Węgrzech, wygłaszał wykłady gościnne w Bazylei, Lublanie, Oksfordzie, Pradze, Ratyzbonie, Tbilisi i Wiedniu. Współorganizator konferencji międzynarodowych: „The Musical Heritage of the Jagiellonian Era in Central and Eastern European Countries” (Warszawa 2009), „The Musical Culture of Silesia Before 1742: New Contexts – New Perspectives” (Wrocław 2011), „Music and Propaganda in the Visual Arts” (Warszawa 2012) oraz kilku konferencji o zasięgu krajowym. Członek rad redakcyjnych kwartalnika „Hudební věda” i półrocznika „Musicalia” (Praga), rad naukowych encyklopedii „Die Musik in Geschichte und Gegenwart” (on-line, Kassel), Encyklopedii Muzycznej PWM oraz serii Wiener Forum für ältere Musikgeschichte (Wiedeń), Rady Programowej Festiwalu „Warszawskie Spotkania Muzyczne” oraz Komitetu Głównego Olimpiady Artystycznej. Laureat Nagrody im. Księdza Prof. Hieronima Feichta (Warszawa, 2001) oraz Prix des Muses (Paryż, 2016). W latach 2011–2015 pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich; był również członkiem Zarządu Głównego ZKP (2009–2011, 2013–2015), a w latach 2011–2015 członkiem redakcji wydawanego przez ZKP „Polskiego Rocznika Muzykologicznego” (Warszawa), obecnie pełni w ZKP funkcję przewodniczącego Jury Nagrody im. Ks. Prof. Hieronima Feichta. W latach 2016–2019 był głównym wykonawcą i kierownikiem zespołu polskiego w projekcie badawczym Unii Europejskiej HERA „Sound Memories. The Musical Past in Late-Medieval and Early-Modern Europe". Od czerwca 2019 r. prowadzi projekt NCN OPUS „Muzyka w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach: źródła, repertuar, konteksty”. | Paweł Gancarczyk is Associate Professor in the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences, head of the Department of Musicology, as well as Editor-in-Chief of the quarterly Muzyka. In 2020 he was elected into the Academy of Europe (Academia Europaea). His main areas of research are the musical culture of Central Europe in the 15th and 16th centuries, manuscript studies and early music printing. Recently he published “La musique et la révolution de l’imprimerie. Les mutations de la culture musicale au XVIe siècle” (Lyon 2015; recipient of the 2016 Prix des Muses) and "Petrus Wilhelmi de Grudencz i muzyka Europy Środkowej XV wieku” [Petrus Wilhelmi de Grudencz and Central-European Music in the Fifteenth Century] (Warsaw 2021). He was principal investigator of the HERA (Humanities in the European Research Area) project “Sound Memories. The Musical Past in Late-Medieval and Early-Modern Europe" (2016–2019). From June 2019 Gancarczyk is principal investigator in the four-year project “Music in the Teutonic Order State in Prussia: Sources, Repertoires, Contexts”, funded by the National Science Centre, Poland. |
Zakres badań / Research Interests
- Muzyka późnego średniowiecza i wczesnej nowożytności / Late-medieval and early-modern music
- Kultura muzyczna Europy Środkowej XV i XVI w. / Musical culture of Central Europe in the 15th and 16th centuries
- Źródłoznawstwo, kodykologia, wczesne drukarstwo muzyczne / Source studies, codicology, early music printing
Książki / Books
- Musica scripto. Kodeksy menzuralne II połowy XV wieku na wschodzie Europy Łacińskiej, Warszawa 2001, ss. 296
- Muzyka wobec rewolucji druku. Przemiany w kulturze muzycznej XVI wieku, Toruń 2011 (= Monografie na rzecz Nauki Polskiej), ss. 334
- La Musique et la révolution de l’imprimerie, les mutations de la culture musicale au XVIe siècle, przekł. Wojciech Bońkowski, Lyon 2015 (= Symétrie Recherche, série Anciens & Modernes), ss. 256
- Petrus Wilhelmi de Grudencz i muzyka Europy Środkowej XV wieku, Warszawa 2021, ss. 327 [zob. film promujący książkę]
Redakcje naukowe / Scientific editing
- The Musical Heritage of the Jagiellonian Era, red. Paweł Gancarczyk i Agnieszka Leszczyńska, Warszawa 2012 Instytut Sztuki PAN, Uniwersytet Warszawski, Biblioteka Narodowa, ss. 349
- Z badań nad ikonografią muzyczną do 1800. Źródła – problemy – interpretacje, red. Paweł Gancarczyk, Warszawa 2012 Instytut Sztuki PAN, Liber Pro Arte (= Ikonografia muzyczna. Studia i materiały 1), ss. 232
- The Musical Culture of Silesia before 1742. New Contexts – New Perspectives, red. Paweł Gancarczyk, Lenka Hlávková-Mráčková i Remigiusz Pośpiech, Frankfurt am Main 2013 Peter Lang, ss. 335
- Music, Politics and Ideology in the Visual Arts, red. Paweł Gancarczyk i Dominika Grabiec, Warszawa 2015 Instytut Sztuki PAN, Liber Pro Arte (= Ikonografia muzyczna. Studia i materiały 3), ss. 167
- Ars musica and its Contexts in Medieval and Early Modern Culture, Warszawa 2016 Liber Pro Arte, ss. 554
Artykuły (wybór) / Articles (selection)
- Uwagi kodykologiczne o tabulaturze Jana z Lublina (1537–1548), „Muzyka” 41: 1996, nr 3, s. 45-58
- Uwagi o genezie śpiewnika głogowskiego (ca 1480), „Muzyka” 44: 1999, nr 3, s. 25-40
- Cantus planus multiplex. Polifonia chorałowa w Polsce XIII–XVI wieku, [w:] Notae musicae artis. Notacja muzyczna w źródłach polskich XI–XVI wieku, red. Elżbieta Witkowska-Zaremba, Kraków 1999, s. 349-401 (wersja ang., Kraków 2001)
- Nieznane źródła polifonii chorałowej w Polsce XV wieku, „Muzyka” 45: 2000, nr 2, s. 89-106
- Twórczość Guillaume’a Dufaya i Waltera Frye’a w Europie Środkowo-Wschodniej, „Przegląd Muzykologiczny” 1: 2001, s. 53-67
- Rękopis 1965 z Biblioteki Gdańskiej PAN jako źródło polifonii w Polsce II połowy XV wieku, „Muzyka” 46: 2001, nr 4, s. 65-71
- Kodykologia, paleografia, tekstologia – nauki pomocnicze czy kanon współczesnej historiografii muzycznej?, „Muzyka” 47: 2002, nr 3-4, s. 77-89
- „Cantus planus multiplex” in Polen: von einer mündlichen Tradition zur Notenschrift, [w:] The Past in the Present. Papers Read at the IMS Intercongressional Symposium and the 10th Meeting of the CANTUS PLANUS. Budapest & Visegrád, 2000, t. 2, Budapest 2003, s. 483-495
- Nieznane genealogie z rękopisu F22-90 Biblioteki Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie, „Muzyka” 48: 2003, nr 2, s. 49-56
- Chansons w śpiewniku głogowskim, [w:] Europejski repertuar muzyczny na ziemiach Polski, red. Elżbieta Wojnowska, Warszawa 2003, s. 53-60
- W sprawie obecności popularnego repertuaru włoskiego w Polsce XVI wieku: kompozycje dwugłosowe z „Liber sacerdotalis”, [w:] Muzyka wobec tradycji. Idee – dzieło – recepcja, red. Szymon Paczkowski, Warszawa 2004, s. 169-175
- Związki kodeksu Strahov z Austrią i dworem cesarza Fryderyka III, „Muzyka” 49: 2004, nr 2, s. 79-88
- The Neapolitan Repertory in the Glogauer Liederbuch, „Musicology Today” 1: 2004, s. 38-48
- Petrus Wilhelmi de Grudencz, [w:] Die Musik in Geschichte und Gegenwart. Personenteil, t. 13, Kassel 2005, szp. 437-439
- W sprawie wysokości nakładów XVI-wiecznych druków muzycznych, „Polski Rocznik Muzykologiczny” 4: 2005, s. 77-87
- Petrus Wilhelmi de Grudencz (b. 1392) – a Central European Composer, „De musica disserenda” 2: 2006, nr 1, s. 103-112 (wersja pol., „Rocznik Grudziądzki” 17:2007, s. 39-51)
- The Dating and Chronology of the Strahov Codex, „Hudební věda” 43: 2006, nr 2, s. 135-145
- Polifonia w Polsce do około 1500 roku: źródła i problemy ich interpretacji, „Muzyka” 51: 2006, nr 1-2, s. 85-104
- Origin, Repertory, and Context of 'Lasso’s Autograph' from Gdańsk, [w:] Die Münchner Hofkapelle des 16. Jahrhunderts im europäischen Kontext. Bericht über das internationale Symposion, red. Theodor Göllner, Bernhold Schmid, München 2006, s. 297-309
- Druki muzyczne XVI–XVII wieku w Bibliotece Muzeum Narodowego w Warszawie, „Polski Rocznik Muzykologiczny” 5: 2006, s. 87-97 (wersja ang., „Musicology Today” 4: 2007, s. 57-66)
- The Mystery of 'Sacrae cantiones' (Nuremberg 1597): Remarks on Jacob Handl and 16th-Century Printing Practice, „De musica disserenda” 3: 2007, nr 2, s. 27-35
- Nieznane rękopisy liturgiczno-muzyczne XIII–XVII wieku w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, „Muzyka” 52: 2007, nr 2, s. 21-35
- Opat Martin Rinkenberg i powstanie tzw. śpiewnika głogowskiego (ca 1480), [w:] Tradycje śląskiej kultury muzycznej, t. 9, Wrocław 2008, s. 97-105
- Fifteenth- and Sixteenth-Century Polyphony in a Gradual from the Badija Franciscan Monastery near Korčula, „Arti musices” 39: 2008, nr 2, s. 255-262
- Petrus Wilhelmi de Grudencz und die mitteleuropäische Musikkultur des 15. Jahrhunderts, [w:] Mittelalterliche Literatur und Kultur im Deutschordensstaat in Preussen: Leben und Nachleben, red. Siegliende Hartmann, Jarosław Wenta, Gisela Vollmann-Profe, Toruń 2008, s. 97-106
- Abbot Martin Rinkenberg and the Origins of ‘Glogauer Liederbuch’, „Early Music” 37: 2009, nr 1, s. 27-36
- Kultura muzyczna zakonu krzyżackiego w Prusach, [w:] Fundacje artystyczne na terenie państwa krzyżackiego w Prusach, t. 2, Eseje, red. Barbara Pospieszna, Malbork 2010, s. 269-282
- Printed Polyphonic Songs and the Politics of 16th-Century Poland, [w:] Musicologie sans frontières / Muzikologija bez granica / Musicology without frontiers. Svečani zbornik za Stanislava Tuksara / Essays in Honour of Stanislav Tuksar, red. Ivano Cavallini, Harry White, Zagreb 2010, s. 59-65
- Od rękopisu do druku. Muzyka wobec zmiany medium, „Przegląd Muzykologiczny” 8: 2011, s. 5-26
- The Strahov Codex and its Habsburg Connections: The Case of Nicolaus Leopold Codex, [w:] Musical Culture of the Bohemian Lands and Central Europe before 1620, red. Jan Baťa, Lenka Hlávková, Jiří K. Kroupa, Prague 2011, s. 141-147
- L’Ordine Teutonico e la musica, [w:] Atlante storico della musica nel Medioevo, red. Vera Minazzi, Cesarino Ruini, Milano 2011, s. 170-173 [ponadto w wersji angielskiej, niemieckiej i francuskiej]
- Verso est, la polifonia in Polonia, [w:] Atlante storico della musica nel Medioevo, jw., s. 250-253 [ponadto w wersji angielskiej, niemieckiej i francuskiej]
- The Musical Culture of the Teutonic Order in Prussia Reflected in the Marienburger Tresslerbuch (1399-1409), [w:] The Musical Heritage of the Jagiellonian Era, red. Paweł Gancarczyk, Agnieszka Leszczyńska, Warszawa 2012, s. 191-200
- Kodex Strahov a jeho souvislosti s Rakouskem a dvorem Friedricha III., „Clavibus unitis” 1: 2012, s. 17-20, http://www.acecs.cz
- Waste Paper as a Music Source: Fragments with the Incunabula at the University Library in Wrocław, „Interdisciplinary Studies in Musicology” 11: 2012, s. 41-52
- A New Fragment of 15th-Century Polyphony in Silesia and the Tradition of the Central-European Repertory, [w:] The Musical Culture of Silesia before 1742. New Contexts – New Perspectives, red. Paweł Gancarczyk, Lenka Hlávková-Mráčková, Remigiusz Pośpiech, Frankfurt am Main 2013, s. 45-54
- Johannes Tourout and the Imperial Hofkantorei ca. 1460, „Hudební věda” 50: 2013, nr 1-2, s. 239-257
- Polyphonic Music in Fragments: A New Perspective for Polish Musicology?, „Musicology Today” 10: 2013, s. 12-18
- „Presulem ephebeatum" by Petrus Wilhelmi de Grudencz and the Musical Identity of Central Europe, [w:] Musikalische Repertoires in Zentraleuropa (1420-1450). Prozesse & Praktiken, red. Alexander Rausch, Björn R. Tammen, Wien 2014, s. 135-150
- The Former ‘Glogauer Liederbuch’ and Early Partbooks: On the Origin and Function of the New Type of Musical Codex, „Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” 64: 2014, nr 1-2, s. 30-46
- Georg Knoff’s Collection in Gdańsk: Remarks on Collecting and Disseminating Printed Music, „De musica disserenda” 11: 2015, nr 1-2, s. 23-40
- The Greatest Before Chopin. In Search of the Heroes of Early Polish Music, [w:] Nationality vs Universality. Musical Historiographies in Central and Eastern Europe, red. Sławomira Żerańska-Kominek, Cambridge 2016, s. 26-39
- „Probitate eminentem / Ploditando exarare" Petrusa Wilhelmiego de Grudencz: środkowoeuropejska inkarnacja motetu izorytmicznego, [w:] Ars musica and its Contexts in Medieval and Early Modern Culture, red. Paweł Gancarczyk, Warszawa 2016, s. 255-269
- Local, International or Central-European? Repertories of Mensural Polyphony in Fifteenth-Century Silesia, [w:] Imitatio - Aemulatio - Superatio? Vokalpolyphonie des 15./16. Jahrhunderts in Polen, Schlesien und Böhmen, red. Jürgen Heidrich, Münster 2016 (= Jahrbuch für Renaissancemusik. troja 12, 2013), s. 23-35, http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:hbz:6-35229784885
- Petrus Wilhelmi de Grudencz i jego twórczość na Śląsku: przyczynek do kultury muzycznej Nysy przełomu XVI i XVII wieku, [w:] Tradycje śląskiej kultury muzycznej, t. 14, cz. 1, Wrocław 2017, s. 61-69
- Changing Identities of Songs by Petrus Wilhelmi de Grudencz, „Hudební veda” 54: 2017, nr 1, s. 5-24
- [z Janem Ciglbauerem] Manuscript RC 4 from the Silesian Museum in Opava and an Unknown Song by Petrus Wilhelmi de Grudencz", „Muzyka" 62: 2017, nr 2, s. 99-105
- Drukarstwo muzyczne, [w:] Encyklopedia Książki, red. Anna Żbikowska-Migoń, Marta Skalska-Zlat, Wrocław 2017, t. 1, s. 549-554
- [z Lenką Hlávkovą] The Lviv Fragments and Missa L'homme armé sexti toni. Questions on the Early Josquin Reception in Central Europe, „Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nedeerlandse Muziekgeschiedenis" 67: 2017, nr 1-2, s. 139-161
- Traces of Polyphonic Music in Late-medieval Republic of Dubrovnik, [w:] Glazba, migracije i europska kultura. Svecani zbornik za Vjeru Katalinić / Music, Migration and European Culture. Essays in Honour of Vjera Katalinić, red. Ivano Cavallini, Jolanta Guzy-Pasiak, Harry White, Zagreb 2020, s. 35-52
- [z Kamilem Watkowskim] Gdański przekaz wielogłosowej pieśni „Ihesus Christus nostra salus” z XV wieku i jego środkowoeuropejskie koneksje, „Muzyka” 65 (2020) nr 2, s. 179-188, https://doi.org/10.36744/m.438
- Memory of Genre: The Polytextual Motet in Central Europe and its Two Traditions, [w:] Sounding the Past: Music as History and Memory, red. Karl Kügle, Turnhout 2020, s. 141-155, https://doi.org/10.1484/M.EM-EB.5.122009
- Fragments of Local Polyphony in Late Medieval Central Europe: Towards a Semiotic Interpretation of Musical Sources, [w:] Disiecta Membra Musicae: Studies in Musical Fragmentology, red. Giovanni Varelli, Berlin-Boston 2020, s. 165-182
- Die Musikkultur Mitteleuropas in Spätmittelalter und Früher Neuzeit, [w:] Musikleben in der Renaissance. Zwischen Alltag und Fest, t. 2, Räume der Musik, red. Wolfgang Fuhrmann, Lilienthal (Laaber) 2021 (Handbuch der Musik der Renaissance 4/2), s. 281-308
- Kyrie fons bonitatis, cantus fractus, and Petrus Wilhelmi, „Musik in Bayern” 86 (2021), s. 11-21
- Musical Culture in Medieval Central Europe, [w:] The Oxford Handbook of Medieval Central Europe, red. Nada Zečević, Daniel Ziemann, Oxford 2022, s. 553-566, https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190920715.013.26
Recenzje naukowe / Book reviews
- [z Agnieszką Chwiłek] Jim Samson: Chopin: The Four Ballades, Cambridge 1992, „Muzyka” 39: 1994, nr 2, s. 112-115
- Petrus Wilhelmi de Grudencz. Magister Cracoviensis. Opera Musica, wyd. Jaromír Černý, Kraków 1993, „Muzyka” 39: 1994, nr 4, s. 127-130
- Dieter Kirsch, Lenz Meierott: Berliner Lautentabulaturen in Krakau, Mainz 1992, „Muzyka” 45: 2000, nr 1, s. 87-89
- Martin Staehelin: Kleinüberlieferungen mehrstimmiger Musik vor 1550 in deutschen Sprachgebiet, t. III: Neues zu Werk und Leben von Petrus Wilhelmi, Göttingen 2001, „Muzyka” 47: 2002, nr 2, s. 115-120
- Jan Trojan Turnovský (ca 1550-1606). Opera musica, wyd. Martin Horyna, České Budějovice 2002, „Muzyka” 48: 2003, nr 4, s. 168-170
- Heinrich Isaac (ca 1450-1517): Missa Presulem ephebeatum, ed. Martin Horyna, Praha 2002, „Hudební věda” 41: 2004, nr 1-2, s. 255-257
- Martin Kirnbauer: Hartmann Schedel und sein „Liederbuch”, Bern 2001, „Muzyka” 49: 2004, nr 2, s. 115-119
- Horst Leuchtmann, Bernhold Schmid: Orlando di Lasso. Seine Werke in zeitgenössischen Drucken 1555–1687, Kassel 2001, „Muzyka” 50: 2005, nr 2, s. 138-140
- Stanley Boorman, Ottaviano Petrucci. A catalogue raisonné, New York, Oxford 2005, „Muzyka” 53: 2008, nr 2, s. 119-123
- Richard Charteris: Johann Georg von Werdenstein (1542-1608): A Major Collector of Early Music Prints, Sterling Heights 2006, „Muzyka” 54: 2009, nr 2, s. 143-145
- Polska pieśń wielogłosowa XVI i początku XVII wieku, wyd. Piotr Poźniak, Wacław Walecki, Warszawa, Kraków 2004, „Muzyka” 56: 2011, nr 1, s. 135-139
- Graduale ecclesiae Sancti Michaelis Opatoviensis Neo-Pragae. Pars 18: Officium in Nativitate Domini, ed. Martin Horyna, Praha 2009, „Hudební věda” 48: 2011, nr 2-3, s. 301-303
- Ian Rumbold with Peter Wright: Hermann Pötzlinger's Music Book: The St Emmeram Codex and its Contexts, Woodbridge 2009, „Muzyka” 57: 2012, nr 3, s. 245-248
- Ryszard J. Wieczorek: Patronat muzyczny w renesansowych Włoszech (1470–1527), Poznań 2013, „Muzyka” 59: 2014, nr 2, s. 137-141
- Mszał Jagiellonów z Jasnej Góry. Wydanie fototypiczne / Missal of the Jagiellons of Jasna Góra. Phototypical edition, red. Remigiusz Pośpiech, Opole-Częstochowa 2013, „Studia Źródłoznawcze. Commentationes” 52: 2014, s. 232-233
- Agnieszka Budzińska-Bennett: Subtilitas. Słyszalne i niesłyszalne aspekty motetu ars antiqua. Tekst – kontekst – intertekst, Poznań 2012, „Muzyka” 59: 2014, nr 4, 136-139
- Tomasz Jeż: Kultura muzyczna jezuitów na Śląsku i ziemi kłodzkiej, Warszawa 2013, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music" 46: 2015, nr 1, s. 185-187
- Johannes Tourout: Ascribed and Attributable Compositions in 15th-Century Sources from Central Europe, wyd. Jaap van Benthem, t. 1, Utrecht 2015, „Muzyka" 61: 2016, nr 3, s. 143-146