Zakład Historii Sztuk Plastycznych, Pracownia Słownika Artystów Polskich
Telefon: +48 (22) 50 48 233
E-mail: jolanta.polanowska@ispan.pl
Studia:
1978: magister historii sztuki (studia rozszerzone o kierunek filologii polskiej) Uniwersytet Warszawski (praca magisterska z angielskiej teorii sztuki przełomu XVIII i XIX w., na seminarium Prof. Jana Białostockiego)
1992: doktorat w Instytucie Sztuki PAN (z historiografii sztuki polskiej XVIII i XIX w. na seminarium Prof. Wiesława Juszczaka)
Praca:
od 1980 w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie (kolejno jako asystent i adiunkt)
Członek: Stowarzyszenia Historyków Sztuki; Towarzystwa Badań nad Osiemnastym Wiekiem; Voltaire Society, Oxford
Stypendia:
Francja: 1988 i 1991; Wielka Brytania - British Academy i Fundacja z Brzezia Lanckorońskich: 1995, 1999, 2001, 2004 i 2009
Zakres badań
- Sztuka i architektura XVIII i XIX w.
- Teoria sztuki i historiografia sztuki XVIII-XIX w.
- Edytorstwo tekstów źródłowych
Wybór publikacji
Książki
- Historiografia sztuki polskiej w latach 1832-1863 na ziemiach centralnych i wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. F. M. Sobieszczańki, J. I. Kraszewski, E. Rastawiecki, A. Przezdziecki, Warszawa 1995 («Instytut Sztuki PAN. Studia z historii sztuki», t. 49)
- Kultura miejska w Królestwie Polskim, cz. 1 1815-1875 (współautorstwo), red. A. M. Drexlerowa i W. Juszczak, Warszawa 2001
- Stanisław Kostka Potocki (1755-1821). Twórczość architekta amatora przedstawiciela neoklasycyzmu i nurtu picturesque, Warszawa 2009 (Wydawca: Instytut Sztuki PAN, LIBER PRO ARTE)
Artykuły
- W Paryżu, Rzymie i w Wielkopolsce. Listy Marcelego Krajewskiego, „Biuletyn Historii Sztuki”, 47: 1985, nr 3-4, s. 275-288
- Paweł Merwart malarz polsko-francuski. Przyczynek do badań nad polsko- francuskimi związkami artystycznymi w XIX w., „Biuletyn Historii Sztuki” 51: 1989, nr 2, s.165-178
- Nowe materiały do życia i twórczości Antoniego Oleszczyńskiego i Józefa Malińskiego – artystów Wielkiej Emigracji w zbiorach polskich, francuskich i włoskich. Przyczynek do badań nad sztuką polską we Francji, [w:] Między Polską a światem. Od średniowiecza po lata II wojny światowej, red. M. Morka i P. Paszkiewicz, Warszawa 1993, s. 149-170
- Ku tworzeniu instytucjonalnych podstaw historii sztuki polskiej. Warszawa 1859-1862, „Biuletyn Historii Sztuki” 56: 1994, nr 1-2, s. 145-151
- Francuska kariera polskiego malarza Jana Mirosława Peske, „Biuletyn Historii Sztuki” 56: 1994, nr 1-2, s. 153-158
- Kazimierz Pochwalski, portrecista cesarza Franciszka Józefa, „Biuletyn Historii Sztuki” 61: 1999, nr 3-4, s. 379-396
- Lettre d’un etranger sur le Salon de 1787. Stanisława Kostki Potockiego – tekst z pogranicza sztuki i polityki, „Ikonotheka” 14: 2000, s. 237-246
- Myśl o sztuce a prywatny mecenat i kolekcjonerstwo. (Z badań nad początkami nowoczesnej kultury miejskiej w Królestwie Polskim 1815-1875), [w:] Kultura miejska w Królestwie Polskim, cz. 1 1815-1875, red. A. M. Drexlerowa i W. Juszczak, Warszawa 2001, s. 203-236
- Polemika Dominique-Vivanta Denona ze Stanisławem Kostką Potockim – List P.[ana] De Non w odpowiedzi na „List cudzoziemca o Salonie 1787”, „Ikonotheka” 15: 2002, s. 185-197
- J. M. Peske et l’art polonaise, [w:] J. M. Peske 1870-1949 (katalog wystawy monograficznej – wstęp), ed. M.-E. Loiseau, Paris 2002, s. 10-13
- Nauczanie sztuk pięknych na Uniwersytecie Warszawskim a akademizm, [w:] „Ars et Educatio”. Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego, red. J. Miziołek, Warszawa 2003, s. 153-168
- Stanisława Kostki Potockiego „Itinéraire de la Suisse, en 1774”, „Ikonotheka” 16: 2003, s. 57-71
- „The Neo-classical Dilemmas of «The Enlightened Piety» in the Writtings and Patronage of Stanislas Kostka Potocki and his Circle”, [w:] „Art – Ritual – Religion”. The Procedings of the Fifth Joint Conference of Polish and English Art Historians, Warsaw, June 2000, Warszawa 2003, s. 193-204
- Helena Skirmunttowa, zapomniana rzeźbiarka XIX w., „Biuletyn Historii Sztuki” 66: 2004, nr 1-2, s. 105-126
- Dresdener Inspirationen des Stanisław Kostka Potocki, polnischer Winckelmann gennant, [w:] Wanderungen: Künstler – Kunstwerk – Motiv– Stifter. 10. Konferenz der Arbeitskreises deutscher und polnischer Kunsthistoriker, 25.-28.09.2003 Warschau, hrsg. M. Omilanowska i A. Straszewska, Warszawa 2005, s. 393-411
- Architekci na dworze Stanisława Kostki Potockiego (do 1792), [w:] Dwory magnackie w XVIII wieku. Rola i znaczenie kulturowe, red. T. Kostkiewiczowa i A. Roćko, Warszawa 2005, s. 357-366
- Projekt założenia ogrodowego nad Szeszupą – domniemane dzieło Stanisława Zawadzkiego, „Biuletyn Historii Sztuki” 68: 2006, nr 3-4, s. 415-427
- „Wielcy Mistrzowie” – pojęcie oraz jego odniesienia do pism o sztuce Stanisława Kostki Potockiego, [w:] Sława i zapomnienie. Materiały konferencji naukowej w Instytucie Sztuki PAN, 1-3 XII 2004, red. M. Omilanowska i D. Konstantynów, Warszawa 2008
- Malarz Jan Mirosław Peske (1870-1949), artysta pogranicza kultur, „Studii Mystectvoznavči, Instytut Sztuki, Folklorystyki i Etnologii”, Kijów 2008, s. 101-106
- Ogród angielski (English landscape garden) w Warszawie i okolicach w 2. poł. XVIII w. i jego wzory, [w:] Kultura artystyczna Warszawy XVII-XXI, red. Z. Michalczyk, A. Pieńkos, M. Wardzyński, Warszawa 2010, s. 193-202
- Wczesna twórczość Jana Rustema – ucznia Jana Piotra Norblina, [w:] Francusko-polskie relacje artystyczne w epoce nowożytnej, red. A. Pieńkos, A. Rosales Rodriguez, Warszawa 2010, s. 269-277
- Wileńska Galeria Obrazów Sławnych Polaków Józefa Bogusławskiego (1788-1820), „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 73, 2011 nr 4, s. 45-66.
- Ogród w Warklanach – dzieło Michała Jana Borcha i architekta Vincenza de Mazottiego, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 74, 2012 nr 3-4, s. 551-599.
- Stanisław Kostka Potocki – literat Arkadyjczyk, znawca sztuki, architekt amator i jego rezydencje w dobrach wilanowskich, „Studia Wilanowskie”, XIX, 2012, s. 86-103.
- Projekt podziemnego ogrodu w pałacu Franciszka Ksawerego Branickiego w Warszawie – dzieło Szymona Bogumiła Zuga, [w:] Curiosità – zjawiska osobliwe w sztuce, literaturze i obyczaju, red. Anna Sylwia Czyż, Janusz Nowiński, Warszawa 2013, s. 160-181.
- Michał Jan Borch and his residence in Varakļāni. Genesis and Ideological Programme, „Mākslas vēsture un teorija (Art History and Theory. Journal of the Institute of Art. History of the Latvian Academy of Arts, Riga, Łotwa, 16, 2013, s. 18-32.
- Mokotów – ogród krajobrazowy Izabelli Lubomirskiej dedykowany Jean-Jacques Rousseau, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 75, 2013 nr 3, s. 437-485.
- "Oto Pan Rustem, co maluje z gustem" i jego Portret rodzeństwa Mirskich i Barbary Szumskiej, [w:] "Initium sapientiae humilitas. Studia ofiarowane Profesorowi Jakubowi Pokorze z okazji 70. urodzin", Warszawa 2014, s. 374-381.
- W promieniach Arkadii – o recepcji ogrodu Heleny Radziwiłłowej na Pomorzu i na Litwie, [w:] Nieborów i Arkadia – 70 lat Muzeum. Księga pamiątkowa, red. Agnieszka Morawińska, Warszawa 2015, s. 346-351.
- "Powązki – un jardin de plaisance, à la mode ou coutume anglaise", „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 78, 2016 nr 3, s. 513-557.
- Potocki Stanisław Kostka, [w:] „Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego doby staropolskiej", red. Jakub Sito i in., Warszawa 2016, s. 356-363.
- Mokotów (część górna) – maison de plaisance [Izabelli Lubomirskiej] à goût champêtre w tonacji malowniczej", „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 79, 2017 nr 3, s. 471-508.
- Kiosque à la Turque – nieznany projekt Jana Chrystiana Kamsetzera do Łazienek Stanisława Augusta, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 80, 2018 nr 2, s. 329-355
- publikacje on-line: Muzeum Pałacu Króla Jana II w Wilanowie (Silva Rerum):
Architekt Chrystian Piotr Aigner – w kręgu Stanisława Kostki Potockiego i Wilanowa, 2015 http://wilanow-palac.pl/chrystian_piotr_aigner_w_kregu_stanislawa_kostki_potockiego_i_wilanowa.html - publikacje on-line: Muzeum Pałacu Króla Jana II w Wilanowie (Silva Rerum):
Architekt Szymon Bogumił Zug – prace w Wilanowie i Mokotowie Izabeli Lubomirskiej" , 2015, http://wilanow-palac.pl/architekt_szymon_bogumil_zug_prace_w_wilanowie_i_w_mokotowie_izabelli_lubomir_skiej.html
Opracowania edytorskie tekstów źródłowych
- [Stanisław Kostka Potocki] Lettre d’un etranger sur le Salon de 1787 (tłum. J. Guze), „Ikonotheka” 14: 2000, s. 221-235
- Przekład i opracowanie List P.[ana] De Non w odpowiedzi na „List Cudzoziemca o Salonie 1787”, „Ikonotheka” 15: 2002, s. 185-197
-
Michał Jan Borch, Nadpisy Do Ogrodu mojego sentymentalnego Warklańskiego Zamku, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 74, 2012 nr 3-4.
Recenzje i omówienia książek
- Michael Podro, The Critical Historians of Art, wyd. 3., New Haven and London, 1986, „Biuletyn Historii Sztuki” 55: 1993, nr 4, s. 526-527
- Francis Haskell, History and its Images. Art and the Interpretation of the Past, Yale University Press. 1993, „Biuletyn Historii Sztuki” 59: 1997, nr 3-4, s. 264-265
- „Dominique-Vivant Denon. L’oeil de Napoléon”, Paris, Musée du Louvre, 1999-2000, Paris 1999, „Biuletyn Historii Sztuki” 62: 2000, nr 3-4, s. 677-681
Ponadto ponad dwustu artykułów biograficznych malarzy, rysowników i architektów polskich i obcych, w słownikach polsko- i obcojęzycznych:
- Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 4-10, 1985-2016 (m.in. Kotsis Aleksander, Krajewski Marceli, Lesser Antoni, Loeffler Leopold, Łuszczkiewicz Władysław, Masłowski Stanisław, Merwart Paweł, Noakowski Stanisław, Norwid Cyprian Kamil, Oleszczyński Antoni, Orda Napoleon, Peszka Józef, Pitschmann Józef oraz rody malarskie Pochwalskich, Raczyńskich, Reichanów i Richterów oraz Rustem Jan)
- Polski Słownik Biograficzny, t. 34-42, (1992-2004)
- Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 33-48, Roma 1987-1997
- "Allgemeines Künstlerlexikon" (AKL), DE GRUYTER, München , t. 90-103, 2015-2019.