dr hab. Marta Leśniakowska, prof. IS PAN
|
Zakład Historii Sztuk Plastycznych
Kierownik Studium Doktoranckiego
Tel.: (22) 50 48 230
E-mail: marta.lesniakowska@wp.pl, marta.lesniakowska@ispan.pl
- absolwentka Liceum im. Adama Mickiewicza w Warszawie
- 1979: mgr historii sztuki (Instytut Historii Sztuki, Wydział Historyczny UW). Tytuł pracy mgr: „Kaplice kopułowe grupy tarłowskiej. Tarłów, Kazimierz Dolny”, promotor: prof. dr hab. Adam J. Miłobędzki [publik.: „Tarłów: Sarmata Ars Moriedi”. zob. Publikacje]
- 1989: dr nauk humanistycznych (Wydział Historyczny UW). Tytuł pracy dr: Dwór XVII-XX wieku w koncepcjach twórców, badaczy i krytyków, promotor: prof. dr hab. Adam J. Miłobędzki [publik.: ’Polski dwór’. Wzorce architektoniczne, mit, symbol, zob. Publikacje]
- 2000: dr hab. (Wydział Nauk Humanistycznych KUL). Tytuł pracy hab.: Jan Koszczyc Witkiewicz (1881-1958) i budowanie w jego czasach (zob. Publikacje)
- Stypendystka m.in. Ministra Kultury (2005-2006) i Ministra Nauki i Informatyki (2005-2007).
- Debiut w 1976 roku jako krytyk sztuki (wcześniej zaangażowana w działalność teatrów studenckich). Od tego czasu opublikowała wiele artykułów dotyczących różnych zagadnień z zakresu sztuki współczesnej, m.in. czasopismach: „Architektura”, „Arché” (1992-99 w zespole red.), „Fotografia”, „Kultura”, „Literatura”, „Obscura” (1983-87 w red.), „Odra”, „Sztuka” (1981 w red.), „Znak”. Do 1981 współpracowała z galeriami i muzeami, sporadycznie z radiem i TV; kurator w Galerii Związku Polskich Artystów Fotografików (1986).
- Od 1986 w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie, kolejno na stanowiskach: asystent, starszy asystent, adiunkt, docent, profesor nadzwyczajny. Do 2009 r. kierowała Pracownią Plastyki Współczesnej i jej Dokumentacji. Od 2008 r. kierownik Studium Doktoranckiego w IS PAN. Sekretarz Rady Naukowej IS PAN. Członek Komisji Ochrony Dziedzictwa Architektonicznego przy Stołecznym Konserwatorze Zabytków, Rady Programowej Narodowej Galerii Sztuki „Zachęta”, Zarządu Fundacji „Profile”, Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, Stowarzyszenia „Liber Pro Arte”, Rady ds zabytkowego kampusu Szkoły Głównej Handlowej przy JM Rektorze SGH. Profesor wizytujący w IHS UW.
Zakres badań
- Historia, teoria i krytyka sztuki, architektury i fotografii XIX-XXI wieku, metodologia historii sztuki
Wybrane publikacje
Książki
- Architektura w Warszawie. Lata 1965-1989, Warszawa 2005;
- Architektura w Warszawie. Lata 1945-1965, Warszawa 2003
- Architektura w Warszawie. Lata 1989-2001, Warszawa 2002
- Architektura w Kazimierzu Dolnym i Janowcu, Warszawa 2001
- Architektura w Warszawie. Lata 1918-1939, Warszawa 2000, wyd. 2: 2002, wyd. 3: 2005
- Architektura w Warszawie, Warszawa 1998; wyd. 2 poprawione 2000, wyd. 3 popr. 2005
- Architekt Jan Koszczyc Witkiewicz (1881-1958) i budowanie w jego czasach, Warszawa 1998 ss. 400, il. 450.
- Co to jest architektura? Warszawa 1996, ss. 132, wyd. 1.
- "Polski dwór" - wzorce architektoniczne, mit, symbol, wyd. 1. Warszawa 1992, wyd. 2. poprawione uzup., streszczenie ang., Warszawa 1996 (wyd. IS PAN)
Artykuły (wybór)
- Andrzej Leśniak, Obraz płynny. Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki, „Biuletyn Historii Sztuki” 2011 nr 1 [w druku]
- Inne czytanie miasta. Brak i addenda jako krytyczne historie sztuki. [w:] Kultura artystyczna Warszawy XVII-XX w. Warszawa 2011
- Inny horyzont. Brukalska w Nowym Jorku. Anatomia mebla w biopolitycznym dyskursie modernizmu), [w:] Wystawa nowojorska 1939”, [w druku: 2011]
- Biopolityczne ciało w environment’ach Stanisława Zamecznika, [w:] Przestrzeń między nami, MSN Warszawa 2011
- Doświadczanie kulturowych wizualizacji. Antropologia (re-)konstrukcji. [w:] Kulturowe wizualizacje doświadczenia, Warszawa: IBL 2010 s. 15-32
- Przeciwpomniki Andrzeja Sołygi i Zdzisława Pidka (Katyń, Charków, Miednoje, Bełżec), „OROŃSKO. Kwartalnik” 2010 nr 3 s. 49-58
- Nagie ciało architektury. Pawilon „Praca Kobiet” jako dyskurs antropologiczny, „Biuletyn Historii Sztuki” 2009 nr 3-4
- Architecture in Poland 1990-2008, [w:] Architecture V4 1990-2008. Czech Republic-Slovakia-Hungary-Poland, red. J. Stempel & R. Svácha, H. Moravćiková, A. Puhl, M. Leśniakovska, KANT:Praha 2009 s. 153-192.
- Varsovie, elle palimpseste, [w:] Architectures au-dela du Mur. Berlin-Varsovie-Moscou 1989-2009, dir. E. Berard, C. Jaquand, wstęp K. Pomian, Picard: Paris 2009, s. 241-249
- Doświadczanie kulturowych wizualizacji. Antropologia (re-)konstrukcji, „Teksty Drugie” 2009 nr 1-2 s. 11-31
- A2/postarchitektura /A2/Postarchitecture, [w:] Hotel Polonia. Katalog Pawilon Polonia, Biennale Architektury [Wenecja] 2008 ss. nlb. 11-56
- Obraz, ciało, terytorium. Prywatna kolekcja Tomasza Ciecierskiego [w:] Opowiedziane inaczej, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk 2008 s.14-47
- Wartopia. Antropologia (re-)konstrukcji [w:] Opowiedziane inaczej, Centrum
- Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk 2008 s. 164-193
- Wielka Szyba Brukalskiej. [w:] Wystawa paryska 1937. Materiały z sesji naukowej IS
- PAN 2007. Red. J. Sosnowska, Warszawa 2009 s. 153-168
- Le Corbusier i Polki. Helena Syrkus na EXPO’1937. [w:] Wystawa Paryska 1937. Materiały z sesji naukowej IS PAN 2007. Red. J. Sosnowska, Warszawa 2009 s. 267-273
- Czego nie widziano w Paryżu? Rok 1925 i „łakome oko”, [w:] Wystawa paryska 1925. Materiały z sesji naukowej IS PAN 2005. Red. J. Sosnowska, IS PAN: Warszawa 2007 s. 75-89
- Polskie architektki w dyskursie nowoczesności około 1960. [w:] Alina Ślesińska 1922-1994.
- Katalog wystawy, Zachęta, grudzień 2007, s. 31-40
- Gombrowicz sfotografowany. [w:] Światło obrazu. Wykłady otwarte. Kurator M. Dziewulska,
- Teatr Narodowy: Warszawa 2007 s. 69-87.
- Lekceważone córki Almae Mater – pionierki architektury w Polsce. [w:] Studia z architektury
- nowoczesnej. T. 2. Architektura i wnętrza 1905-1923. Red. Joanna Kucharzewska, Jerzy
- Malinowski, Wyd. UMK: Toruń 2007 s. 161-175
- Architektura i jej obrazy. [w:] Polska fotografia dokumentalna na skrzyżowaniu dyskursów.
- Materiały z sesji zorganizowanej w dniu 2.04.2005 z okazji wystawy Leonarda
- Sempolińskiego, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki: Warszawa 2006 s. 29-38
- Warszawa: miasto ponowoczesne i jego maski [W:] Jarosław Kozakiewicz, Transfer. Wystawa w Pawilonie Polonia 10. Międzynarodowa Wystawa Architektury Wenecja, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki: Warszawa 2006 s. 94-109
- Lekcja historii sztuki dla pań. [w:] Literatura i wiedza. Red. W. Bolecki, E. Dąbrowska, Warszawa 2006 s. 417-437
- Architektura i jej obrazy. Fotografie Czesława Olszewskiego, „Rocznik Historii Sztuki”, R. 31:2006
- Jak widzieć architekturę kiedy się ją czyta (u Gombrowicza i innych modernistów ? „Teksty Drugie”, 2005 nr 3 s. 38-57
- Dom Adama, dom Ewy: dyskurs różnicy w (pod)tekstach historii architektury, „Rocznik Historii Sztuki” R. 30:2005
- Co to jest architektura? [w:] Społeczno-kulturowe podstawy gospodarowania przestrzenią. Wybór tekstów. Red. B.J. Gawryszewska, J.T. Królikowski, Warszawa: Wydawnictwo SGGW 2004 s. 127-137
- Modernistka w kuchni. Barbara Brukalska, Grete Schűtte-Lihotzky i „polityka kuchenna” (wstęp do architektury modernizmu), „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, 2004 nr 1-2 s. 179-196
- Warszawa XX wieku- strategie niepamięci „Rocznik Warszawski” t. 32:2003 s. 147-153
- Adam Jerzy Miłobędzki (1924-2003) i jego historia architektury (zarys problematyki), „Biuletyn Historii Sztuki”, 2003 nr 3-4 s. 589-610
- Dom artysty: strategie separacji. [w:] Pracownia i dom artysty w XIX i XX wieku. Mitologia i rzeczywistość. Materiały z konferencji IHS UW oraz SHS w Warszawie 25 i 26 kwietnia 2002 r., Warszawa 2002 s. 177-196
- Maršalo Józefo Piłsudskio Zalavas: vietos metafizika arba iškirsto miško apmąstymai, „Menotyra. Dailetyra. Kinotyra. Muzikologija. Teatrologija”, Vilnius Academia, 1998 nr 1 s. 68-73
- Architektura 'staropolska' - architektura 'nowopolska'. O problemie ciągłości w kryzysach. [w:] Zmierzch kultury staropolskiej. Ciągłość i kryzysy (wieki XVII-XIX). Red. U. Augustyniak i A. Karpiński, Warszawa 1997s. 113-128
- Warszawa jako ośrodek architektury około roku 1900. [w:] Sztuka około 1900 w Europie Środkowej. Centra i prowincje artystyczne. Materiały Międzynarodowej Konferencji Kraków 20-24 pażdziernika 1994. Red. P. Krakowski, J. Purchla, Kraków 1997 s. 91- 100
- Polska historia sztuki i nacjonalizm. [w:] Nacjonalizm w sztuce i historii sztuki 1789-1950. Materiały z Konferencji Naukowej zorganizowanej przez IS PAN i SHS 5-7 grudnia 1995 w Warszawie. Red. D. Konstantynów, R. Pasieczny, P. Paszkiewicz, Warszawa 1997 s. 33-59
- Styl zakopiański w koncepcji arch. Jana Koszczyca Witkiewicza. [w:] Stanisław Witkiewicz. człowiek-artysta-myśliciel, Materiały z Sesji zorganizowanej w 80 rocznicę śmierci artysty, Zakopane 20-22 października 1995. Red. Z. Moździerz, Zakopane 1997 s. 341-388
- Definicje architektury. [W:] Definicje architektury'96. Materiały z Konferencji naukowej ZG SARP Wojnowice 1996, Wrocław 1996 s. nlb.
- Awangarda w architekturze. [W:] Encyklopedia Kultury Polskiej XX wieku. Od awangardy do postmodernizmu. Red. G. Dziamski. Instytut Kultury: Warszawa 1996 s. 163-182
- Architekt Jan Koszczyc Witkiewicz i jego urbanistyczne koncepcje Warszawy, „Kronika Warszawy”, 1995 nr 4 (100) s. 75-85
- Moralność w architekturze, „Arche”, vol. 6: 1994 s. 13, 15, 17
- Kościoły Jana Koszczyca Witkiewcza, „Arche”, vol. 6: 1994 s. 25-33
- Krajobraz i polityka. Przemiany krajobrazu w zaborze rosyjskim. [W:] Kultura i polityka. Wpływ polityki rusyfikacyjnej na kulturę zachodnich rubieży Imperium Rosyjskiego (1772-1915). Red. P. Paszkiewicz i D. Konstantynów, Warszawa 1994 s. 29-42
- O grzechu łakomstwa i kontakcie kulturowym. Z powodu "Uczty Babette", „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, 1992 nr 3-4 s 85-87
- Dwór - w stronę utopii retrospektywnej. [w:] „Dwór XIX w. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały seminarium SHS Kielce marzec 1986”, Red. J. Baranowski, Warszawa 1992, s. 9-26
- The Manor House - Towards a Retrospective Utopia, “Polish Art Studys”, 1992
- O rodzimości negatywnej, [w:] „Architektura XIX i XX wieku. Materiały z Sesji Naukowej w IS PAN marzec 1986”, Warszawa 1991 s. 128-135
- Między teorią a praktyką. Dwór w koncepcjach polskiego piśmiennictwa architektonicznego od połowy XVII do schyłku XIX wieku. [w:] „Wieś i miasteczko u progu zagłady. Materiały Konferencji Naukowej SHS Wojnowice marzec 1988”, Warszawa 1991 s. 113-126
- Dwór polski a idee domu w kulturze europejskiej XIX i XX wieku, [w:] „Dwór polski w XIX wieku. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały II Seminarium SHS Kielce 6-7 kwietnia 1989”, Warszawa 1990 s. 7-20
- Jam dwór polski, czyli o mityzacji w historii sztuki, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, 1990 nr 3 s. 29-34
- Dwór - w stronę utopii retrospektywnej. „Znak”, 1987 nr 390-391 s. 101-114
- Tradycyjne otoczenie?, „Prace Komisji Naukowych PAN Oddział w Katowicach”, Katowice 1987 z. 11 s. 99-100
- Sześć fragmentów o cieniu, „Obscura” 1985 nr 7-8 (37-38) s. 3-14
- Tarłów - Sarmata ars moriendi, „Biuletyn Historii Sztuki”, R. XLVI:1984 nr 2-3 s. 155-186
- Dynamizm futurysty niesfotografowanego, „Obscura” 1984 nr 5 (25) s. 34-40
- Paragone: punkty widzenia, „Obscura”, 1984 nr 4 (24) s. 5-18
- Moderniści o fotografii, „Obscura”, 1984 nr 1 (21) s. 40
- Krynica artyzmu wszelkiego, „Obscura”, 1983 nr 4 (14) s. 26-34, 35-38.