- nagrania pochodzące z nośników z Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego w Instytucie Muzykologii KUL,
- nagrania z Pracowni „Archiwum Etnolingwistycznego” Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie,
- nagrania pochodzące z Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Pruffrowej w Toruniu,
- nagrania ze zbiorów Muzeum Zamojskiego w Zamościu
Ponadto odkryto i opracowano nowe cenne kolekcje nagraniowe z Muzeum w Wągrowcu (nagrania B. Krzyżaniak z Kujaw i Pałuk) i ze Stowarzyszenia Collegium Suprasliense (nagrania W. Załęskiego z okolic Supraśla). O kolekcji nagrań Barbary Krzyżaniak dowiedzieliśmy się od prof. Anny Weroniki Brzezińskiej z UAM. To pokazuje zasadność kontynuowania prac w ramach w.w. projektu, bowiem wciąż aktualne
"pomimo wojennych strat, istnieje dość obfity zasób interesujących nas dokumentów dźwiękowych, a także audiowizualnych. Jest on jednak rozproszony i wciąż nie do końca rozpoznany, a także nie w pełni reprezentatywny dla poszczególnych regionów."
Cyfrowe repozytorium
W ramach VI etapu projektu "Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne" do użytku dla badaczy i naukowców w przestrzeni on-line opublikowano pierwsze i największe w Polsce repozytorium archiwalnych nagrań muzyki tradycyjnej i słowa mówionego. Aktualnie w repozytorium znajdują się nagrania z 29 historycznych kolekcji zarówno naukowych jak i muzealnych, radiowych, regionalnych a także prywatnych.
W ramach szóstego etapu projektu "Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne" rozwijano i wzbogacano centralne cyfrowe repozytorium nagrań dokumentalnych muzyki tradycyjnej. Tym samym aktualna (styczeń 2021 r.) lista instytucji, których zbiory nagrań archiwalnych zostały scyfryzowane, opracowane merytorycznie i włączone do repozytorium wygląda następująco:
Kolekcje naukowe:
1. Instytut Sztuki PAN. Zbiory Fonograficzne
2. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Instytut Muzykologii. Archiwum Muzyczne Folkloru Religijnego
3. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Pracownia „Archiwum Etnolingwistyczne”
4. Uniwersytet Warszawski. Instytut Muzykologii
5. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Muzykologii
Fonoteki i archiwa radiowe:
6. Polskie Radio Olsztyn (nagrania zdeponowane w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Zbiory Fonograficzne)
Kolekcje muzealne:
7. Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie. Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie
8. Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej
9. Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Archiwum
10. Muzeum Etnograficzne im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
11. Muzeum Regionalne w Woli Osowińskiej
12. Archiwum nagrań Muzeum Zamoyskiego
13. Muzeum Regionalnego w Łukowie (nagrania zdeponowane w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Zbiory Fonograficzne)
14. Kolekcja nagrań Muzeum w Wągrowcu (nagrania B. Krzyżaniak z Kujaw i Pałuk)
15. Etnologisches Museum. Staatliche Museen zu Berlin (Berliner Phonogramm-Archiv) - nagrania z terenów Polski
Kolekcje przy regionalnych instytucjach kultury:
16. Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu
17. Bukowiańskie Centrum Kultury "Dom Ludowy"
Kolekcje przy stowarzyszeniach, fundacjach, organizacjach regionalnych:
18. Archiwum nagrań Stowarzyszenia Muzyków Ludowych w Zbąszyniu
19. Kolekcja nagrań Stowarzyszenia Collegium Suprasliense (nagrania W. Załęskiego z okolic Supraśla)
20. Stowarzyszenie Katedra Kultury w Warszawie. Archiwum
Zbiory prywatne:
21. Kolekcja nagrań Zespołu "Bagnosze" (południowe Podlasie)
22. Kolekcja nagrań Henryka Świątkowskiego (Mazowsze łowickie)
23. Kolekcja nagrań Stanisława Woźnicy (Mazowsze wschodnie)
24. Kolekcja nagrań Wandy Księżopolskiej (Mazowsze wschodnie)
25. Kolekcja nagrań Mateusza Raszewskiego (Kaliskie, dorzecze Prosny)
26. Kolekcja nagrań Alka Marduły (Podhale)
27. Kolekcja nagrań Zdzisława Marczuka (pogranicze Mazowsza, Podlasia i Polesia Lubelskiego)
28. Kolekcja nagrań Mateusza Jonatana Raszewskiego (Kaliskie, Dorzecze Prosny)
29. Kolekcja nagrań Kazimiery Dominiuk (Podlasie północno-zachodnie)
Obecnie materiał jest dostępny on-line w takim stopniu, na jaki pozwala status prawny materiałów oraz stopień ich opracowania. Ogromne ilości danych (nagrania przygotowujemy w wersji do archiwizacji – są to pliki o dużych rozmiarach, i w wersji użytkowej – skompresowane) metadanych wymagają odpowiedniego miejsca przechowywania (serwery) oraz infrastruktury informatycznej (repozytorium, aplikacje) do opracowywania i udostępniana. Cała ta skomplikowana architektura sieciowa - dedykowana zbiorom etno-muzycznym - zapewniająca łączność pomiędzy sub-bazami, była w ramach szóstego etapu projektu sukcesywnie rozwijana, udoskonalana (koncepcyjne prace naukowe i technologiczne, analizy, testy) i zabezpieczona. Niezwykle istotnym elementem tego etapu projektu było nie tylko wytworzenie i opracowanie danych ale także utrzymanie, rozbudowa i zabezpieczenie już wytworzonej infrastruktury i interfejsu do zaawansowanej obsługi bazy danych przez użytkowników.
Aktualnie w repozytorium znajduje się w wersji cyfrowej (obiekty dźwiękowe, graficzne i metadane) m.in.:
- 5 188 nośników (wałki Edisona, płyty gramofonowe, taśmy magnetyczne, kasety magnetofonowe, mini-disc, pliki dźwiękowe)
- 151 656 utworów, do których w repozytorium znajduje się 120 050 nagrań
- metadane dla 12 884 artystów-wykonawców
W ramach szóstego etapu projektu dokonano istotnego rozwoju systemu – zaawansowanej i dedykowanej do etnofonografii technologii, baz danych i aplikacji służących do gromadzenia, archiwizowania, opracowywania merytorycznego i udostępnienia nagrań dokumentalnych i informacji o nich do badań. Oprócz rozwoju samego systemu o nowe funkcje zaktualizowano komponenty systemu, zwiększono pojemność dyskową stacji roboczych, zainstalowano aktualne wersje specjalistycznego oprogramowania.
Badania terenowe
Choć ze względu na pandemię do minimum ograniczono badania terenowe i kwerendy archiwalne w miejscach, udało się na początku roku zorganizować rejestracje audiowizualne, fonograficzne i fotograficzne na Orawie. Podczas dwóch dwudniowych sesji nagraniowych zarejestrowano wszystkie działające na Orawie zespoły i muzyki regionalne a także wybranych solistów, zarówno śpiewaków jak i instrumentalistów. Ogółem nagrano ponad dwustu wykonawców. Spośród zespołów udokumentowane zostały m.in.: Zespół "Orawianie" im. Heródka, zespół "Małolipnicanie", zespół Rombań, grupy wiekowe zespołu "Chyżne", grupy wiekowe zespołu "Małolipnicka Rodzina Kolpinga", Kapela "Pośklanie", "Serdocki", "Koliba", "Małe Podhale", zespół "Skalniok", Zespół Dziecięco-Młodzieżowy pod kier. Józefa Kulawiaka oraz liczne (rotacyjne) i mniej formalne a zarazem bardziej spontaniczne składy dorosłych muzyków czy śpiewaków z Lipnicy Małej i Wielkiej oraz z Zubrzycy, Jabłonki, Podsarnia, Kiczor. Patryk Rudncki z Lipnicy Małej dokonał prezentacji gry a instrumentach pasterskich zaś Joanna Baliga zaprezentowała grę na heligonce. Najstarszym nagranym muzykiem był Andrzej Dziubek, skrzypek z Orawki urodzony w 1945 r. Ten wybitny muzyk, mistrz, w którego grze starych melodii zachowały się cechy gry dawnych orawskich prymistów, specyficzna fraza i zdobienie, zmarł dwa tygodnie po naszym spotkaniu. Choć ciężko chory chętnie zgodził się na nagrania wraz ze swoją muzyką. By uchwycić jak najwięcej z bogactwa jego stylu gry każdą melodię nagrywano dwukrotnie – raz w wykonaniu całej muzyki, powtórnie zaś w wykonaniu solowym prymisty. Z kolei najmłodszy nagrany w 2020 r. wykonawca, członek Zespołu Dziecięco-Młodzieżowego kierowanego przez Józefa Kulawiaka z Zubrzycy Górnej, miał zaledwie 6 lat.
Dokonano także, na potrzeby archiwizacji i publikacji w repozytorium, nagrania całego 54 Ogólnopolskiego Festiwalu kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu n. Wisłą.
Przeprowadzono kwerendy w materiałach archiwalnych dotyczących zbioru nagrań Marty Brzuskowskiej w Muzeum Zamojskim w Zamościu oraz w materiałach archiwalnych dotyczących zbioru nagrań Wojciecha Załęskiego w Stowarzyszeniu Collegium Suprasliense.
Konferencja i portal Etnofon.pl
W ramach szóstego etapu projektu rozbudowano i opublikowano stronę internetową poświęcona sześciu etapom omawianego projektu: Etnofon.
Istotnym elementem realizacji szóstego etapu projektu była konferencja „Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie”, która odbyła się dnia 22 września 2020 r. w Bibliotece Wilanowskiej. Konferencja była już kolejnym z cyklu spotkań naukowych, zorganizowanych w ramach wieloetapowego projektu. Podczas tegorocznej konferencji zaprezentowano dwanaście referatów, które wygłosili przedstawiciele związani m. in. z następującymi jednostajnymi akademickimi: Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Jagielloński, naukowymi: Instytut Sztuki PAN, a także muzeami, fundacjami i lokalnymi ośrodkami ochrony i popularyzacji dziedzictwa kulturowego: warszawskie Muzeum Azji i Pacyfiku, Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej oraz Biblioteka Kraków i Fundacja Muzyka Odnaleziona. Konferencja została zarejestrowana i jako materiał audiowizualny jest dostępna na wspomnianej stronie Etnofon i na kanale YT.
Dalsze plany...
Ważnym elementem projektu jest opracowywanie i doskonalenie metod i standardów opisu i opracowania dokumentów etno-fonograficznych. Podobnie jak tworzenie struktury repozytorium i aplikacji metody opisu tego rodzaju dokumentów nie doczekały się jeszcze ustandaryzowania i ujednolicenia metodologicznego. Dlatego wraz ze specjalistami z Zakładu Zbiorów dźwiękowych i audiowizualnych została stworzona pierwsza część instrukcji, wg której w kolejnych etapach projektu zamierzamy redagować już istniejące i agregowane dane.