Doprowadzono do porozumienia kilkunastu instytucji, zbiorów, archiwów i kolekcji i podjęto prace nad uporządkowaniem, zbadaniem, transferem do domeny cyfrowej, opracowaniem merytorycznym i zamieszczeniem w jednym centralnym repozytorium źródłowych zasobów fonograficznych. Punktem wyjścia i stałym elementem etapów projektu ze względu na sam zasób (najstarszy i największy w kraju) oraz zaplecze merytoryczne (instytucja naukowa, centrum kompetencji w tym zakresie) są Zbiory Fonograficzne Instytutu Sztuki PAN.
W ramach projektu kontynuowaliśmy badania terenowe i kwerendy archiwalne. Odkryto m.in. cenną i zupełnie nieznaną kolekcję nagrań dokumentalnych w Muzeum w Zamościu, a także rozpoczęto wstępne prace nad prywatnymi zbiorami muzykanta Mateusza Raszewskiego. Kontynuowano prace naukowo-techniczne związane m.in. ze:
- skanowaniem dokumentacji do nagrań
- redakcją i wpisywaniem danych do aplikacji
- rekonstrukcją nagrań archiwalnych
- rozbudową i unowocześnieniem aplikacji dedykowanej do opracowywania i udostępniania archiwaliów etno-fonograficznych
Kontynuowano prace naukowe związane z historią kolekcji nagraniowych (badania, analizy, kwerendy). W ramach projektu wydano w nowej szacie graficznej, rozszerzone, uzupełnione i poddane nowoczesnej rekonstrukcji i rematsringowi dwie płyty CD z nagraniami źródłowymi w serii ISPAN Folk Music Collection:
1. "Muzycy, muzycy, cos po Wos ostanie. Nagrania archiwalne tradycyjnych pieśni i muzyki Podhala ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN. ISBN 978-83-65630-74-2; ISBN 978-83-65631-19-0
2. "Pierwsze powojenne nagrania dźwiękowe polskiej muzyki tradycyjnej (1945-1950)". Nagrania z lat 1945-1950 odczytane bezpośrednio z oryginalnych płyt miękkich typu Decelith. ISBN 978-83-65630-75-9; ISBN 978-83-65631-20-6
W ramach realizacji projektu do repozytorium włączano część nowej kolekcji: zbiór nagrań dokumentalnych dokonanych przez Roderyka Langego należący do Muzeum Etnograficznego im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu (20 taśm z nagraniami archiwalnymi z Kujaw i Pałuk). Zbiór poddano cyfryzacji (dane i metadane), opracowaniu merytorycznemu i umieszczono w repozytorium.
Materiały Roderyka Langego, fot. E. Grygier
Rozpoczęto też pilotażowe prace nad prywatnym zbiorem nagrań terenowych Mateusza Raszewskiego - ludowego muzyka.
W ramach prac nad zasobem nagraniowym Muzeum Etnograficznego w Toruniu odkryto bezcenne cymelium - 4 wałki fonograficzne z nagraniami z 1937 r. z Kujaw, pochodzące z unicestwionej podczas Powstania Warszawskiego kolekcji Centralnego Archiwum Fonograficznego w Warszawie. Nagrania zostały odtworzone i scyfryzowane w ramach niniejszego projektu.
Digitalizacja wałków woskowych z CAF, fot. A. Stawiński
W projekcie dokonano również odtworzenia najstarszego nagrania Mazurka Dąbrowskiego z prywatnej kolekcji Jerzego Gogacza. Kontynuowano w ramach niniejszego projektu opracowywanie następujących kolekcji: Zbiory Fonograficzne Instytutu Sztuki PAN; Katolicki Uniwersytet Lubelski. Instytut Muzykologii. Archiwum Muzyczne Folkloru Religijnego; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Pracownia „Archiwum Etnolingwistyczne”; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Muzykologii.
Aktualnie zatem, wraz z wymienionymi wyżej kolekcjami na repozytorium składają się następujące kolekcje:
1. Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu
2. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Instytut Muzykologii. Archiwum Muzyczne Folkloru Religijnego
3. Kolekcja nagrań Angeliki Paluszkiewicz (południowe Podlasie)
4. Kolekcja nagrań Henryka Świątkowskiego (Mazowsze łowickie)
5. Kolekcja nagrań Stanisława Woźnicy (Mazowsze wschodnie)
6. Kolekcja nagrań Wandy Księżopolskiej (Mazowsze wschodnie)
7. Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie. Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie
8. Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej
9. Muzeum Regionalne w Woli Osowińskiej
10. Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Archiwum
11. Polskie Radio Olsztyn (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Zbiory Fonograficzne)
12. Stowarzyszenie Katedra Kultury w Warszawie. Archiwum
13. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Pracownia „Archiwum Etnolingwistyczne”
14. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Muzykologii
15. Muzeum Etnograficzne im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
16. Kolekcja nagrań Mateusza Raszewskiego (Kaliskie, dorzecze Prosny)
17. Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy”
Wraz z administratorem repozytorium (IS PAN) mamy zatem 18 podmiotów, których materiały fonograficzne (a także filmowe) zostały zagregowane w centralnej bazie nagrań dokumentalnych polskiej muzyki tradycyjnej. Obecnie materiał jest dostępny on-line dla każdego użytkownika w takim stopniu na jaki pozwala status prawny materiałów oraz stopień ich opracowania. Bez ograniczeń z archiwaliami można zapoznać się w wewnętrznej sieci Zbiorów Fonograficznych.
W ramach projektu, wraz ze specjalistami z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie - Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Własności Intelektualnej dokonano ekspertyzy stanu prawnego dokumentalnych nagrań fonograficznych polskiej muzyki tradycyjnej.
Anna Walkowiak w trakcie digitalizacji materiałów nagraniowych z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Pracownia „Archiwum Etnolingwistyczne”, fot. J. Jackowski
Anna Walkowiak w trakcie digitalizacji materiałów nagraniowych z Polskiego Radia Olsztyn, fot. J. Jackowski.
Ponad to w projekcie dokonano licznych nagrań terenowych in situ a także podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. Prowadzono prace naukowe: opracowanie merytoryczne nagrań i kopii cyfrowych, indeksowanie, tworzenie wpisów do bazy danych; prace naukowe i techniczne: weryfikacja statusu archiwalnego nagrania, montaż i kalibracja stanowisk do odtworzenia i transferu archiwalnych nagrań, weryfikacja, korekty i konsultacje procesu odtworzenia i transferu nagrań historycznych; weryfikacje opracowania nagrań, jakości danych. Rozbudowano, unowocześniono i utrzymywano infrastrukturę informatyczną aplikacji komputerowej służącej do archiwizowania, opracowywania, prezentowania i udostępniania archiwaliów fonograficznych. Przeprowadzono prace naukowe oparte na opracowywanych w ramach projektu archiwaliach, a także promowano projekt na stronach internetowych, w mediach, w prasie.
Magazyn Presto nr 22/ 2018
Dr Jacek Jackowski prezentuje referat (Archiwa etnomuzyczne. Nagrania – dane – informacja (raport z realizacji projektu Polska Muzyka Tradycyjna - Dziedzictwo Fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie). podczas Konferencji zorganizowanej z okazji 140 rocznicy opatentowania fonografu.
Projekt finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.