dr Aleksandra Bernatowicz, prof. IS PAN (kierownik)
dr Urszula Makowska
dr Jolanta Polanowska
dr Anna Straszewska
dr Katarzyna Kesling
mgr Jolanta Różalska
dr hab. Michał Myśliński, prof. IS PAN (Zespół Krakowski), tel. (0-12) 634-10-73
tel. (22) 50 48 233
Informatorium czynne: wtorek-czwartek godz. 10-15, po uprzednim uzgodnieniu telefonicznym
Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy ukazuje się od 1971 roku. Jest jedyną nie tylko w Polsce, ale i w Europie, tego rodzaju publikacją. Od innych leksykonów biograficznych różni się szerokim zakresem uwzględnionych nazwisk artystów (spełniających kryteria zawarte w tytule i podtytule) oraz szczegółowością biogramów i wyczerpującą bibliografią. Prezentuje działalność wszystkich polskich malarzy, rzeźbiarzy, rysowników i grafików (również wybitniejszych amatorów) tworzących w kraju i za granicą, a także przedstawicieli innych narodowości czynnych na ziemiach polskich. Obejmuje twórców sławnych do dziś, ale również tych mniej znanych, czasem niesłusznie zapomnianych lub zgoła trzeciorzędnych, albo też takich, których istnienie potwierdza jedno zaledwie dzieło lub pojedyncza wzmianka archiwalna, prasowa czy pamiętnikarska. Obok biogramów kilkunastostronicowych znajdują się tu więc znacznie skromniejsze, nawet zaledwie kilkuwersowe. Wiele z haseł osobowych malarzy, rzeźbiarzy i grafików, opublikowanych w Słowniku… jest pierwszymi monograficznymi ujęciami ich twórczości w polskim piśmiennictwie o sztuce.
Przy opracowywaniu haseł wykorzystywane są w sposób wyczerpujący wszelkie publikacje oraz, w ograniczonym zakresie, źródła rękopiśmienne, a także zasoby archiwów uczelni artystycznych, zawodowych związków twórczych i innych instytucji oraz informacje ustne osób związanych z artystami.
Prace przygotowawcze do edycji Słownika artystów polskich rozpoczęły się w pierwszych latach powojennych. Wówczas to zaczęto wykonywać wypisy z licznych publikacji, głównie periodyków i katalogów, które przekazane w 1952 r. Państwowemu Instytutowi Sztuki, stale wzbogacane wyciągami z publikacji dawniejszych i aktualnych oraz rękopisów, stanowią bazę opracowania haseł. Gromadzone w pracowni Słownika wypisy z licznych publikacji i rękopisów, wraz z kartoteką dzieł artystów w zbiorach publicznych całej Polski, stanowią uszeregowaną w alfabetycznym porządku nazwisk twórców dokumentację historii sztuki polskiej, udostępnianą badaczom różnych specjalności i wszystkim zainteresowanym.
Zespołem Słownika kierowały kolejno: dr Zofia Niesiołowska-Rothertowa, następnie dr Krystyna Czarnocka, od 1962 do 1991 dr Jolanta Maurin-Białostocka, od 1991 do końca sierpnia 2007 dr hab. Katarzyna Mikocka-Rachubowa, od września do końca grudnia 2007 dr hab. Małgorzata Biernacka, od 2008 kierownikiem zespołu jest dr Urszula Makowska.
W pierwszych pięciu tomach Słownika duży procent haseł opracowany został przez osoby spoza zespołu redakcyjnego - przez specjalistów z całej Polski, a także spoza jej granic. Obecnie udział autorów z zewnętrz ogranicza się do niezbędnego minimum; prawie wszystkie prace autorskie i redakcyjne wykonywane są w całości przez zespół Słownika. W jego ramach obowiązuje specjalizacja w zakresie autorskiego opracowywania i redagowania haseł. Sztuką najdawniejszą, czasami średniowiecza i XV w., zajmowała się przez długie lata dr Maria Łodyńska-Kosińska. Hasła artystów XVI i XVII w. opracowywała mgr Maria Heydel. Sztuką wieku XVIII zajmowała się dawniej dr Zuzanna Prószyńska, a obecnie dr Aleksandra Bernatowicz. Biogramy malarzy, rysowników, grafików i rzeźbiarzy XIX i XX w. opracowują dr hab. Małgorzata Biernacka, dr Urszula Makowska, dr Jolanta Polanowska, a dawniej także mgr Irena Bal, mgr Hanna Bartnicka-Górska, mgr Joanna Białynicka-Birula, mgr Janusz Derwojed, , dr Joanna Hübner-Wojciechowska, mgr Hanna Kubaszewska, mgr Urszula Leszczyńska, dr hab. Marta Leśniakowska, dr Aleksandra Melbechowska-Luty, mgr Jacek Strzałkowski, dr Piotr Szubert i dr Anna Wierzbicka. Biogramy rzeźbiarzy XVI-XIX w. opracowywała dr hab. Katarzyna Mikocka-Rachubowa. Pomocnicze prace redakcyjne przy wydanych dawniej tomach Słownika wykonywała mgr Maria Klukowska.
Pierwszym etapem prac nad Słownikiem był powielony w 1959 r. zeszyt próbny, obejmujący literę A. Następnie ukazywały się sukcesywnie kolejne tomy Słownika, których dotychczas wyszło osiem: tom I (litery A-C) 1971; tom II (D-G) 1975; tom III (H-Ki) 1979; tom IV (Kl-La) 1986; tom V (Le-M) 1993; tom VI (N-Pc) 1998; tom VII (Pe-Po) 2003; tom VIII (Pó-Ri) 2007. Przy tomach III, V i VII zostały wydane uzupełnienia i sprostowania do zawartości tomów poprzednich.
Zespół Słownika od kilku lat współpracuje z redakcją publikowanego w Monachium i Lipsku przez wydawnictwo SAUR Allgemeines Künstlerlexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker, do którego pracownicy Słownika opracowali kilkaset haseł polskich artystów i wykonali szereg kwerend. Corocznie wiele instytucji i osób prywatnych w kraju i za granicą korzysta z bazy danych (materiałów archiwalnych pracowni), dotyczącej działalności polskich artystów i twórców obcych pracujących w Polsce.