kwartalnik, ISSN 0031-0522 (print) / eISSN 2658-2899 (online)
STRONA INTERNETOWA / WEBSITE:
https://www.czasopisma.ispan.pl/index.php/pt/
Redaktorka naczelna / Editor-in-Chief: dr Anna Chojnacka
Sekretarz redakcji / Managing Editor: dr Stanisław Godlewski
Redaktorzy naukowi / Senior Editors: dr Emilia Olechnowicz, dr Daniel W. Pratt (McGill University, CA), dr Zofia Ziemann (UJ, Kraków), mgr Mateusz Masłowski
Współpraca redakcyjna / Copy-editors: Alasdair Cullen (UW, Warszawa), Alan Lockwood, Julia Odnous-Pawlińska, Aleksandra Deskur, Ginevra House, John Jacobs
Redakcja techniczna / Layout Editors: Katarzyna Płońska (Studio Perfectsoft); Krzysztof Gotowicki (Pracownia)
Projekt graficzny / Graphic Design (2021): Janusz Górski, Pracownia
Redaktorki i redaktorzy afiliowani / Associate Editors:
Surafel Wondimu Abebe, The Africa Institute of Sharjah (AE)
Chris Hay, University of Queensland (AU)
Anita Gonzalez, Georgetown University (US)
Torsten Jost, Freie Universität Berlin (DE)
Ulla Kallenbach, Universitetet i Bergen (NO)
Rashna Darius Nicholson, University of Hong Kong (HK)
Maciej Rożalski, Universidade Federal do Recôncavo da Bahia (BR)
Antonio Prieto Stambaugh, Universidad Veracruzana (MX)
Rada Naukowo-Redakcyjna / Academic Advisory Board: prof. dr hab. Janusz Degler (Uniwersytet Wrocławski), prof. Maiia Harbuziuk (Львівський національний університет імені Івана Франка), prof. Beth Holmgren (Duke University, Trinity College of Arts & Sciences), prof. dr hab. Leszek Kolankiewicz (Uniwersytet Warszawski), prof. dr hab. Jarosław Komorowski (Instytut Sztuki PAN), prof. dr hab. Edward Krasiński (Instytut Sztuki PAN, Warszawa), prof. dr hab. Lidia Kuchtówna (Instytut Sztuki PAN, Warszawa), prof. dr hab. Anna Kuligowska-Korzeniewska (Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie), prof. Bojana Kunst (Justus-Liebig University), prof. dr hab. Michał Masłowski (Université Paris-Sorbonne), prof. dr hab. Jan Michalik (Uniwersytet Jagielloński, Kraków), prof. Jane Milling (University of Exeter), prof. dr hab. Dobrochna Ratajczakowa (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań), prof. dr hab. Lech Sokół (Instytut Sztuki PAN, Warszawa), prof. Ana Vujanović, (University of the Arts Berlin - HZT / University of the Arts Amsterdam - SNDO) prof. Meike Wagner (Ludwig-Maximilians-Universität München).
tel. +48 (22) 50 48 242
e-mail: pamietnik.teatralny@gmail.com
Adres redakcji:
„Pamiętnik Teatralny”
Instytut Sztuki PAN
ul. Długa 26/28
00-950 Warszawa,
skr. poczt. 994
„Pamiętnik Teatralny” to jedyne w Polsce czasopismo naukowe zajmujące się historią i historiografią teatru, dramatu oraz widowisk. Kwartalnik podejmuje przede wszystkim tematy związane z szeroko rozumianą polską tradycją i kulturą teatralną, otwarty jest jednak także na inne konteksty studiów nad teatrem, dramatem i performansem oraz na interdyscyplinarne dyskusje. Wśród różnorodnych metodologicznie publikacji są także artykuły naukowe wykorzystujące materiały archiwalne i edycje źródeł. „Pamiętnik Teatralny” publikuje również bloki tematyczne oraz problemowe recenzje książek teatrologicznych. W gronie autorów są zarówno doświadczeni, jak i debiutujący badacze, a wszystkie teksty zakwalifikowane wstępnie przez kolegium redakcyjne recenzowane są w trybie podwójnie ślepej recenzji. Od roku 2020 przyjmujemy artykuły również w języku angielskim, a wszystkie teksty publikowane są w otwartym dostępie. Zgodnie z wykazem czasopism naukowych, ogłoszonym przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dnia 21 grudnia 2021 r., za publikację w „Pamiętniku Teatralnym” przyznaje się 100 punktów.
Wersja pierwotna czasopisma ukazywała się do 2019 roku w postaci papierowej. Od roku 2020 wersją pierwotną jest wersja online z pełnymi tekstami w otwartym dostepie (https://www.czasopisma.ispan.pl/index.php/pt). Udostępniamy tam także stopniowo archiwalne zeszyty (na razie roczniki 2018 i 2019).
Pełnotekstowa wersja online z lat 2011-2019 (częściowo OA): CEEOL.
Recenzenci w latach 2020 i 2021: TUTAJ
INFORMACJE DLA AUTORÓW I RECENZENTÓW
- Nabór tekstów do "Pamiętnika Teatralnego" odbywa się w trybie ciągłym, przyjmujemy teksty mieszczące się w profilu czasopisma. Dodatkowo ogłaszane są tematy bloków problemowych. Prosimy o nadsyłanie artykułów w formacie.doc lub .docx za pośrednictwem strony internetowej czasopisma.ispan.pl/index.php/pt. Tekst powinien być dostosowany do standardów podanych w WYTYCZNYCH DLA AUTORÓW. Do tekstu należy dołączyć: afiliację autora, jego numer ORCID i krótki biogram oraz streszczenie artykułu w języku polskim (1200 znaków ze spacjami), słowa kluczowe i bibliografię w formacie Chicago.
- „Pamiętnik Teatralny” przyjmuje jedynie prace oryginalne, niepublikowane, niezłożone do druku w innych wydawnictwach (wymagane OŚWIADCZENIE autora). Nadesłanie artykułu jest równoznaczne z deklaracją, że nie narusza on praw autorskich osób trzecich. Złożenie tekstu oznacza zgodę na poddanie go procedurze antyplagiatowej oraz ocenie w trybie podwójnej ślepej recenzji [formularz], a w przypadku przyjęcia tekstu do druku - na udostępnienie zredagowanej wersji artykułu czytelnikom "Pamiętnika Teatralnego" na licencji CC BY 4.0. (Od zeszytu 1/2018 do 3/2022 stosowaliśmy licencję CC BY-NC-ND 4.0.)
- Redaktorów, autorów i recenzentów obowiązują przyjęte przez redakcję ZASADY ETYCZNE, które określają również sposoby przeciwdziałania praktykom typu "ghostwriting" i "guest authorship".
- Zgodnie z wykazem czasopism naukowych, ogłoszonym przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dnia 21 grudnia 2021 r., za publikację w „Pamiętniku Teatralnym” przyznaje się 100 punktów.
- "Pamiętnik Teatralny" jest indeksowany w następujących bazach danych: SCOPUS, EBSCO, ERIH Plus (The European Reference Index for the Humanities and Social Sciences), DOAJ (Directory of Open Access Journals), CEJSH (The Central European Journal of Social Sciences and Humanities), CEEOL (The Central and Eastern European Online Library), ICI Journal Master List, PBL (Polska Bibliografia Literacka), PBN (Polska Bibliografia Naukowa), BazHum (do 2012).
HISTORIA CZASOPISMA
Prehistoria "Pamiętnika Teatralnego" sięga pierwszych lat powojennych. Zamysł reaktywowania międzywojennej "Sceny Polskiej", kwartalnika teatrologicznego pod redakcją Tymona Terleckiego, podjął najpierw Bohdan Korzeniewski (1945), potem Leon Schiller (1946) i Mieczysław Rulikowski (1948). Od kwietnia 1951, kiedy Schiller objął kierownictwo Sekcji Teatru Państwowego Instytutu Sztuki, sprawa czasopisma teatroznawczego nabrała wyrazistości. 7 czerwca 1951 na zebraniu pracowników Sekcji Schiller powiadomił zespół o dyrekcyjnej decyzji powołania pisma pn. "Scena Polska". Podobną publiczną zapowiedź ogłosił w referacie na I Kongresie Nauki Polskiej w Warszawie (29 VI - 1 VII 1951). 25 lipca napisał Informację w sprawie "Sceny Polskiej”, kwartalnika teatrologicznego Sekcji Teatru PIS, redagowanego kolegialnie przez kierowników działów pod redakcją naczelną Schillera. Na sekretarza naukowego redakcji zaproponował Irenę Schillerową. 24 września Schiller datował memoriał "W sprawie kwartalnika naukowego poświęconego historii i krytyce teatru", skierowany do Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz do Biura Prasy i Informacji przy Urzędzie Rady Ministrów. W październiku na posiedzeniu Sekcji poinformował, że powołane czasopismo teatralne będzie nosiło tytuł "Pamiętnik Teatralny", na wzór "Pamiętnika Literackiego" ukazującego się od roku 1902. W listopadzie opracował dwa teksty: ankietę rozesłaną do przyszłych autorów i współpracowników oraz "prospekt wydawnictwa" pt. "Pamiętnik Teatralny". Kwartalnik poświęcony historii i krytyce teatru, wydany w nakładzie 2 300 egzemplarzy w grudniu 1951. Na dziesięciu stronach broszury zarysował monumentalny program badawczy i edytorski, ozdobiony słownictwem charakterystycznym dla estetyki i metodologii marksistowsko-leninowskiej. W listopadzie rozpoczęto prace redakcyjne nad pierwszym zeszytem, którego część nakładu nadeszła z drukarni 15 lipca 1952.
Schiller kierował "Pamiętnikiem" do śmierci (25 III 1954), po nim redakcję naczelną objęła Irena Schillerowa, redagując dwa pełne roczniki (1954 i 1955) i realizując w pierwszym okresie zamierzenia Schillera (zeszyt monograficzny poświęcony teatrowi polskiego oświecenia, zeszyt brechtowski). Największym jej dokonaniem stał się pomnikowy półrocznik poświęcony Schillerowi (1955 z. 3-4), który ukazał się w sierpniu 1956. Sekretariat redakcji prowadziły Janina Pudełek (1952-1953) oraz Ewa Heise (1954-1955).
We wrześniu 1955 powołano nową redakcję naczelną w osobach Bohdana Korzeniewskiego i Zbigniewa Raszewskiego, którzy w październiku 1956 wydali pierwszy zeszyt ze stałym już podtytułem: "kwartalnik poświęcony historii i krytyce teatru założony przez Leona Schillera". Prowadzili obaj pismo do śmierci w roku 1992, czyli przez trzydzieści sześć lat. Najbardziej wiernymi współredaktorami byli: Jerzy Timoszewicz (od 1957), Andrzej Wysiński (od 1956) i Marek Waszkiel (od 1976). Stanowisko sekretarza redakcji zajmowali: Barbara Lasocka (1955-1962), Józef Szczublewski (1962-1964), Andrzej Wysiński (1966-1991) i Marek Waszkiel (1991-1992). W zespole redakcyjnym znajdowali się również Małgorzata Kakiet (1965-1974), Maria Napiontkowa (1974-1976), Maciej Nowak (1989) i Rafał Węgrzyniak (od 1991).
W tym okresie wydano 34 zeszyty monograficzne poświęcone dramatopisarzom i artystom teatru (Fredro, Modrzejewska, Pronaszko, Schiller, Witkacy, Kosiński, Swinarski, Szyfman, Horzyca), poszczególnym okresom teatralnym (polski teatr romantyczny, teatr staropolski, teatr polski podczas wojny, teatr warszawski za Sasów, teatr oświecenia, teatr polski 1944-1974) albo odkrywczym tematom (Związek Artystów Scen Polskich, Teatr Polskiego Radia, listy o teatrze, teatr polski w Wilnie 1785-1945, teatr lalek w Polsce do 1945 roku, teatr polski w Londynie, dzieje teatru czeskiego, zbiory teatralne w Polsce, wspomnienia teatralne, teatr żydowski w Polsce do 1939 roku). Redakcja ogłosiła też w roku 1976 i 1983 dwie bibliografie zawartości "Pamiętnika Teatralnego" (1952-1972, 1973-1982), w opracowaniu Marii Krystyny Maciejewskiej, oraz cztery wysmakowane druki bibliofilskie: Wędrowny teatrzyk Norwida w opracowaniu Juliusza Wiktora Gomulickiego (1960), Teatr Narodowy 1765-1766. Raporty szpiega Jana Heinego, w opracowaniu Mieczysława Klimowicza i Zbigniewa Raszewskiego (1962), Akta cenzury (fragmenty protokołów Warszawskiego Komitetu Cenzury) w opracowaniu Henryki Secomskiej (1966) oraz Piosnka starego Dominika (1967) – fragment "Taczki occiarza" Merciera dopisany przez Wojciecha Bogusławskiego.
"Pamiętnik Teatralny" założył Leon Schiller. Nadał mu impet, utrwalił jego egzystencję, wtopił w krajobraz polskiej humanistyki, potrafił przyciągnąć wybitnych współpracowników, nobilitując i jednocząc środowisko młodej nauki o teatrze. To stało się tradycją tego pisma, którą harmonijnie kontynuowali Korzeniewski i Raszewski. Pierwszy był opiekunem pisma, strategiem chroniącym przed katastrofą, nauczycielem nowego pisarstwa teatralnego. Drugi – pracowitym i upartym redaktorem, inicjatorem badań i zamysłów edytorskich, twórcą ośrodka badawczego i studium dla nowych historyków teatru. Wypominano czasem "Pamiętnikowi" nudną specjalizację, przyczynkarstwo, archiwistykę, muzealność, odcinanie się od współczesności, podejmowano nawet próby likwidacji pisma (1958). Ale w tej pracowni redakcyjnej budowano fundamenty wiedzy o teatrze, zarysowano programy badań, skupiano niemal wszystkich wybitnych historyków teatru, rozpoznawano nowe tereny, wprowadzano tematy zakurzone, odsunięte, źle widziane, tak odległe czasowo, jak i współczesne. Najwięcej uznania przynosiły "Pamiętnikowi" zeszyty monograficzne, nie zaniedbywano pola teorii i "nowoczesnej myśli teatralnej", wielką troską otaczano publikacje materiałów, różnorakich źródeł, inwentarzy, katalogów, repertuarów, informacji o zbiorach teatralnych i wystawach, wykazów bibliograficznych. Podczas tych wydarzeń edytorskich i jubileuszy pisma: dziesięciolecia (1962), piętnastolecia (1967), dwudziestolecia (1972), dwudziestopięciolecia (1977 – setny numer) i czterdziestolecia (1992) o "Pamiętniku" pisali pochwały i peany wielcy pisarze, profesorowie i redaktorzy, jak Jarosław Iwaszkiewicz, Irena Sławińska, Kazimierz Wyka, Mieczysław Klimowicz, Tadeusz Byrski, Tymon Terlecki, Konstanty Puzyna, Marta Fik, Leonia Jabłonkówna, Edward Csató, Zygmunt Greń, Jerzy Koenig, Ludwik Erhardt, August Grodzicki. W roku 1995 wydano pracę jubileuszową Jerzego Timoszewicza "Pamiętnik Teatralny" XL 1952-1992 (1995), a w roku 1998 bibliografię zawartości "Pamiętnika" za lata 1983-1994 w opracowaniu Urszuli Rudzkiej oraz druk bibliofilski Powinszowania Nowego Roku 1802-1905 w opracowaniu Marioli Szydłowskiej.
Skład redakcji się zmieniał, każdy zespół redakcyjny na swój sposób podtrzymywał jednak tradycję, a zarazem poszerzał grono autorów i współpracowników, odkrywając nowe tematy i pola badawcze.
W latach 1993-2014 redaktorem naczelnym był Edward Krasiński, kontynuujący dawny program "Pamiętnika" i utrzymujący jego charakter historycznoteatralny. Ze starego zespołu redakcyjnego pozostali Marek Waszkiel (do 1994), Andrzej Wysiński (do 1996) i Rafał Węgrzyniak (do 1997). Nowi redaktorzy to Jagoda Hernik Spalińska (1993-1997), Anna Chojnacka (1995-1996 i ponownie od 2013), od 1997 Jarosław Komorowski i Jolanta Czubek-Olejniczak, od 1998 Grzegorz Janikowski, a od 2010 - Patryk Kencki.
W latach 2015-2019 redaktorem naczelnym był Jarosław Komorowski. W redakcji pozostali Anna Chojnacka, Agnieszka Koecher-Hensel (do 2019) i Patryk Kencki (do 2019). W 2015 zatrudniona została również Emilia Olechnowicz. Jesienią 2019 do zespołu dołączyła Ewa Partyga.
Od latach 2020-2023 redaktorką naczelną była Ewa Partyga. W zespole pozostały Anna Chojnacka (pełniła też funkcję sekretarza redakcji 2020-2022) i Emilia Olechnowicz, dołączyli zaś: Daniel Webster Pratt (McGill University, Toronto), Stanisław Godlewski (sekretarz redakcji od 2023), Zofia Ziemann (UJ, Kraków) i Hanna Raszewska-Kursa (od sierpnia 2022 do lipca 2023).
Od roku 2024 redaktorką naczelną jest dr Anna Chojnacka. W zespole pozostali Emilia Olechnowicz i Stanisław Godlewski (sekretarz redakcji) oraz Zofia Ziemann (UJ, Kraków) i Daniel Webster Pratt (McGill University, Toronto), którzy sprawują pieczę nad tekstami anglojęzycznymi. Dołączył do nich - Mateusz Masłowski.